Odszkodowanie a zadośćuczynienie
Co to jest odszkodowanie?
Odszkodowanie jest świadczeniem pieniężnym, które stanowi naprawienie szkody powstałej w wyniku zdarzenia szkodowego. Celem odszkodowania jest wyrównanie straty, którą osoba poszkodowana poniosła na skutek wypadku, przy czym dotyczy to wyłącznie strefy materialnej.
Odszkodowania dzielą się na:
- odszkodowania za szkodę związaną z uszkodzeniami ciała lub wywołaniem rozstroju zdrowia,
- odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej wynikające ze śmierci osoby najbliższej,
- odszkodowania za szkody majątkowe.
Odszkodowanie ma wyrównać finansowe wydatki związane z powstałą szkodą. Szkoda majątkowa to każdy uszczerbek w stanie posiadania - na przykład uszkodzenie samochodu. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono.
W przypadku odszkodowania za szkodę związaną z uszkodzeniami ciała lub wywołaniem rozstroju zdrowia, jego wysokość to suma kosztów, jakie poszkodowany poniósł wskutek zdarzenia szkodowego.
Poszkodowany może więc żądać od osoby odpowiedzialnej za szkodę:
- zwrotu kosztów leczenia - w szeroko pojętym zakresie, w którym mieszczą się na przykład porady lekarskie, zakup leków, zabiegi medyczne i rehabilitacyjne,
- zwrot kosztów dojazdów do placówek medycznych,
- zwrot kosztów diety,
- zwrot kosztów przygotowania do wykonywania innego zawodu.
Natomiast odszkodowanie za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej wynikającej ze śmierci osoby najbliższej obejmuje wszelkie kwestie majątkowe oraz niemajątkowe.
Wysokość odszkodowania tego typu ustala się w oparciu o:
- rozmiar negatywnych następstw natury majątkowej,
- stan zdrowia i wiek osoby dochodzącej odszkodowania,
- warunki i trudności życiowe osoby poszkodowanej oraz jej stosunki rodzinne i majątkowe,
- porównanie obecnej sytuacji majątkowej poszkodowanego z sytuacją przed stanem, w jakim ta osoba znajdowałaby się, gdyby nie doszło do śmierci osoby bliskiej.
Określenie wysokości odszkodowania nie przysparza większych problemów, ponieważ będąc osobą poszkodowaną wystarczy przedstawić wszystkie dokumenty, z których wynika wysokość szkody.
Co to jest zadośćuczynienie?
Zadośćuczynienie to świadczenie pieniężne wypłacane za cierpienia psychiczne o charakterze wewnętrznym - określanych jako „krzywda”. Zadośćuczynienie ma na celu zrekompensowanie szkody powstałej wskutek zdarzenia, które spowodowało krzywdę bezpośrednio po zdarzeniu szkodowym, ale również tych krzywd, które mogą powstać w przyszłości.
Zadośćuczynienie przysługuje w związku z zaistnieniem cierpień psychicznych, które związane są z następującymi zdarzeniami:
- powstałą szkodą wywołaną przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej - zadośćuczynienie jest przyznawane, jeżeli wymagają tego względy słuszności;
- powstałych w wyniku wypadku uszkodzeń ciała lub rozstroju zdrowia;
- pozbawieniem wolności oraz skłonieniem za pomocą podstępu, przemocy lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu;
- utratą osoby najbliższej;
- naruszeniem dóbr osobistych.
Wysokość zadośćuczynienia zależy od wielu czynników, które wpłynęły na doznaną krzywdę. To, jakie czynniki zostaną wzięte pod uwagę, zależy od tego, czy zdarzenie szkodowe spowodowało uszczerbek na zdrowiu czy śmierć osoby poszkodowanej lub osoby najbliższej.
Wysokość odszkodowania tego typu ustala się w oparciu o:
- rozmiar cierpień psychicznych i fizycznych powstałych na skutek zdarzenia szkodowego,
- stopień uszczerbku na zdrowiu,
- charakter uszczerbku - czy jest on stały, czy czasowy,
- nasilenie uszczerbku,
- nieodwracalność następstw wypadków,
- kalectwo i jego stopień,
- oszpecenie,
- rodzaj wykonywanej pracy,
- szanse na przyszłość,
- konieczność korzystania ze wsparcia innych osób.
Natomiast w przypadku śmierci osoby w wyniku wypadku, przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia bierze się pod uwagę:
- rozmiar doznanych negatywnych emocji przez osoby bliskie zmarłego,
- intensywność cierpień psychicznych wywołanych śmiercią osoby najbliższej,
- poczucie osamotnienia po śmierci zmarłego,
- niezdolność do odczuwania radości i szczęścia,
- dolegliwości fizyczne,
- rola, jaką w rodzinie pełniła osoba zmarła,
- wpływ śmierci osoby na funkcjonowanie rodziny,
- akceptacja rzeczywistego stanu rzeczy.
Wysokość zadośćuczynienia, w przeciwieństwie do wysokości odszkodowania, zdecydowanie trudniej jest ustalić. Wynika to z trudności ocenienia, na ile powstała szkoda wpłynęła na psychikę osoby poszkodowanej.
Odszkodowanie a zadośćuczynienie - porówanie
Zarówno odszkodowanie, jak i zadośćuczynienie mają rekompensować szkodę. Zasadnicza różnica między tymi dwoma roszczeniami jest taka, że odszkodowanie przysługuje za szkody majątkowe, a zadośćuczynienie za szkody niemajątkowe.
Inne różnice przedstawia tabela:
Odszkodowanie | Zadośćuczynienie | |
---|---|---|
Rodzaj uszczerbku | Szkoda | Krzywda |
Charakter uszczerbku | Straty o charakterze zewnętrznym | Cierpienia natury wewnętrznej |
Majątkowość | Kompensacja za straty majątkowe | Kompensata za straty niemajątkowe |
Oceń ten artykuł: