Czym jest równoważny czas pracy?

Ostatnia aktualizacja: 2022-12-22 | Średni czas czytania: 01:31

Artykuł reklamowy

Równoważny czas pracy jest stosowany w wielu firmach. Przy zachowaniu jego zasad uzyskuje się optymalny i najbardziej elastyczny grafik dla wszystkich pracowników. Dzięki niemu podwładni mogą pracować dłużej, by kolejnego dnia proporcjonalnie zmniejszyć liczbę godzin spędzonych w pracy. Jak układać grafik przy równoważnym czasie pracy?

Okres rozliczeniowy

Pracownicy każdej firmy mają ustalony wymiar godzin, który muszą przepracować. Zobowiązani są pełnić obowiązki służbowe przez określoną ilość godzin w ciągu dnia, tygodnia, a także w okresie rozliczeniowym. W każdym zakładzie pracy jest możliwość stosowania kilku systemów, jednak równoważny czas pracy uważany jest za najbardziej elastyczny.

Dobowy wymiar pracy

Charakterystyczną cechą równoważnego czasu pracy jest możliwość wydłużenia dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin. Wyjątkiem jest praca przy dozorze urządzeń, dla której maksymalny dobowy wymiar czasu pracy nie może przekroczyć 16 godzin w ciągu jednego miesiąca.

Pracownik wykonujący swoje obowiązki służbowe i pracujący w równoważnym czasie pracy może zatem w danym dniu lub tygodniu pracować dłużej, by następnie skrócić czas pracy w kolejnych dniach lub tygodniach. W tym systemie czas pracy powinien być zaplanowany w taki sposób, by jego wymiar nie był przekroczony w danym okresie rozliczeniowym.

Normy wymiaru pracy

Wdrożenie równoważnego czasu pracy wymaga zachowania przeciętnej normy tygodniowej, która wynosi 40 godzin. Zwrot „przeciętna” ma tu kluczowe znaczenie – w praktyce pracownik może przepracować w jednym tygodniu 60 godzin (np. 5 dni po 12 godzin), a w pozostałych tygodniach okresu rozliczeniowego odpowiednio mniej. Należy jednak pamiętać, by zachować co najmniej 11-godzinną przerwę na odpoczynek pomiędzy kolejnymi dniami pracy.

Przedłużony wymiar dobowy można stosować wśród pracowników ochrony mienia i ludzi i pracowników służb ratowniczych oraz zakładowych straży pożarnych. W przypadku powyższej grupy ludzi dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony do 24 godzin. Równoważny czas pracy może być stosowany w systemie pracy zmianowej, w niedziele i święta, a także w indywidualnym rozkładzie pracy.

Tworzenie grafiku – o czym należy pamiętać?

Równoważny czas pracy zakłada pełnienie obowiązków zawodowych w zmiennych godzinach rozpoczęcia i zakończenia pracy, dlatego tworząc grafik, należy pamiętać, aby jego okres obejmował co najmniej jeden miesiąc. Gotowy grafik należy przekazać pracownikom najpóźniej na 7 dni przed czasem, w którym zacznie obowiązywać.

Jedna zmiana nie może przekraczać 12 godzin dziennie. Osoba tworząca grafik nie może planować dłuższych zmian, ponieważ będzie to oznaczać generowanie godzin nadliczbowych, a tych nie wolno planować. Należy także zachować 11-godzinny odpoczynek, a suma zaplanowanych godzin w tygodniu powinna wynosić średnio 40 godzin. Trzeba też pamiętać, że panuje bezwzględny zakaz pracy w tej samej dobie pracowniczej, czyli w ciągu 24 godzin od chwili rozpoczęcia pracy. Takie wyjątki możliwe są jedynie w systemie elastycznym.