Projektowanie biura - o czym należy pamiętać?

Ostatnia aktualizacja: 2018-05-25 | Średni czas czytania: 02:52

Artykuł reklamowy

Projektując biura należy brać pod uwagę te same czynniki, na które zwracamy uwagę planując wnętrza w domach - przestrzeń, rozmieszczenie pomieszczeń, światło, kolory i meble. Konieczne jest jednak spojrzenie na te wszystkie elementy pod zupełnie innym kątem: po pierwsze, biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy BHP, po drugie, wybierając rozwiązania, które zwiększą komfort (a tym samym wydajność) pracowników podczas wypełniania obowiązków służbowych.

Projektowanie biura - o czym należy pamiętać?

Jakie warunki w biurze musi zapewnić pracodawca?

Kwestie dotyczących warunków, jakie powinny panować w biurze, uregulowane są w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z 26 września 1997 roku. Najważniejsze elementy, na które według rozporządzenia powinien zwrócić uwagę pracodawca, dotyczą:

odpowiedniego oświetlenia (zarówno światłem naturalnym - wpadającym przez okna, jak i sztucznym)
zadbania o wentylację i zabezpieczenia przed wilgocią
właściwej temperatury
wymiarów biura.

Oświetlenie w biurze - okna i źródła sztucznego światła

Wedle przepisów BHP, pracodawca w miejscu pracy stałej (czyli w pomieszczeniu, w którym pracownik spędza więcej niż cztery godziny dziennie) musi zapewnić dostęp do dziennego światła. Jedyny wyjątek od tej zasady to hale produkcyjne, w których obecność dziennego światła jest niewskazana ze względu na technikę produkcji (i w takiej sytuacji konieczne jest zdobycie odpowiednich zezwoleń). W związku z tym w biurze muszą być zamontowane okna - a ich odpowiednia wielkość i właściwe rozmieszczenie w dużej mierze przesądzają o wygodzie pracowników.

Przyjmuje się, że okno w pomieszczeniu, w którym często przebywają ludzie, powinno mieć rozmiar przynajmniej jednej ósmej wielkości podłogi pomieszczenia - mówi specjalista DAKO, polski producent okien. - Większe okno w biurze zapewnia jednak więcej dziennego światła, co jest korzystne i dla pracownika i dla pracodawcy. Praca jest znacznie łatwiejsza w świetle dziennym, a gdy pracownik nie ma dostępu do jego odpowiedniej ilości, pojawia się konieczność doświetlania pomieszczenia światłem elektrycznym. To z kolei generuje koszty dla pracodawcy. Coraz częściej więc do biur zamawiane są duże przeszklenia.

Okna nie muszą być w biurze montowane w pomieszczeniach, w których pracownicy przebywają okazyjnie - jak kuchnia czy łazienka. Pracodawca powinien dbać o utrzymywanie ich w czystości oraz (jeżeli mają wspomagać wentylację) zadbać o to, aby dało się je bezpiecznie otworzyć z poziomu podłogi. Obowiązkowe są także osłony okienne (np. rolety), które umożliwią kontrolę nad ilością światła wpadającego do pomieszczenia.

Biuro nie powinno też znajdować się też poniżej poziomu otaczającego je terenu, ze względu na trudności z dobrym oświetleniem (wyjątki to miejsca, gdzie takiego położenia wymaga produkcja - np. chłodnie albo pomieszczenia handlowe, usługowe, kotłownie).

Poza oświetleniem dziennym konieczne jest także zapewnienie dodatkowego oświetlenie elektrycznego. Oświetlenie dzienne musi być dostosowane do rodzaju wykonywanej pracy oraz spełniać wymagania Polskiej Normy. Minimalny poziom natężenia oświetlenia dla stanowiska w biurze wynosi 200lx w archiwach/magazynach, 300lx w miejscach takich jak recepcja i 500lx, gdy pracownik musi zajmować się pisaniem ręcznym, pracuje na stanowisko komputerowym, musi czytać, przetwarzać dane oraz w salach konferencyjnych. Źródła oświetlenia powinny być też umieszczone tak, by w razie ich awarii nie powstało zagrożenie dla pracowników. Należy zwrócić również uwagę na to, by pomiędzy sąsiadującymi ze sobą pomieszczeniami nie występowały za duże różnice w natężeniu światła (nie większe niż 5 do 1), by nie narażać oczu na zbyt nagłe zmiany oświetlenia.

Projekt biura powinien więc obejmować rozmiar i rozmieszczenie okien, a także plan instalacji oświetlenia elektrycznego.

Odpowiednia wentylacja i temperatura

Przepisy BHP nakładają na pracodawcę obowiązek zapewnienia temperatury odpowiedniej do rodzaju wykonywanej pracy, nie określają jednak jasno maksymalnej dopuszczalnej temperatury. Przyjmuje się, że ta nie powinna przekraczać 30 stopni C, nie zostało to jednak wprost umieszczone w przepisach. Istnieje natomiast zapis dotyczący minimalnej temperatury, jaka powinna panować w miejscu pracy - w przypadku biura jest to 18 stopni C. Instalacja klimatyzacji albo zadbanie o umieszczenie w pomieszczeniach wiatraków są wskazane z punktu widzenia ergonomii.

Koniecznością jest zapewnienie odpowiedniego przepływu powietrza - biorąc pod uwagę takie rzeczy jak funkcja pokoju, wilgotność powietrza, możliwość ewentualnych zanieczyszczeń. Projektując biuro należy więc uwzględnić montaż klimatyzacji lub wentylacji mechanicznej. Wentylację dodatkowo mogą wspomagać też otwierane okna - ich otworzenie nie może jednak utrudniać poruszania się po pomieszczeniu.

Wymiary biura

Wymagany rozmiar biura i poszczególnych pomieszczeń uzależniony jest od liczby pracowników. Zgodnie z przepisami na każdą osobę, pracującą w danym pomieszczeniu, musi przypadać przynajmniej 13 metrów kwadratowych wolnej objętości pomieszczenia (i najmniej 2 metry kwadratowe powierzchni podłogi). Wysokość pomieszczenia powinna wynosić najmniej trzy metry - wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy nie pracuje w niej więcej niż cztery osoby (i na każdą przypada nie mniej niż 15 metrów kwadratowych objętości pomieszczenia)

Dodatkowe wymagania

Oświetlenie, temperatura, przestrzeń i wentylacja to absolutne podstawy, pracodawca jest jednak zobowiązany do zadbania także o wiele innych kwestii. Na przykład prawidłowe drzwi: o wymiarach dostosowanych do liczby osób zatrudnionych i otwieranych w zgodzie z przepisami przeciwpożarowymi. Pracownicy muszą też mieć możliwość swobodnego wyjścia z biura nawet, jeśli nie dysponują kluczem. Konkretne wymagania dotyczą też na przykład urządzenia stanowisk komputerowych - tę kwestię można jednak zaplanować już na późniejszym etapie, niekoniecznie w fazie projektowania.