Dotacja, kredyt, pożyczka - jakie są między nimi różnice?

Dotacje

Dotacje są bezzwrotną pomocą finansową, którą możesz uzyskać od instytucji posiadającej fundusze na określony cel. Najczęściej dotacje są udzielane na realizację jakiegoś zadania - na przykład rozwój przedsiębiorstw, zakup sprzętu czy szkolenie pracowników.

Kto udziela dotacji?

Dotacji udzielają różne podmioty - organizacje, instytucje lub urzędy. W każdym razie podmioty te aby mogły prowadzić taką działalność, muszą mieć zapisane to w statucie bądź muszą zezwalać im na to przepisy prawa lub zawierane umowy z innymi instytucjami.

Podmiotami udzielającymi dotacji najczęściej są:

• administracja rządowa i samorządowa - na przykład urzędy miast czy urzędy pracy - poprzez realizację zleconych zadań ze środków publicznych;
• organizacje pozarządowe - krajowe lub zagraniczne;
• instytucje Unii Europejskiej - poprzez przyznane im fundusze z budżetu UE;
• podmioty niepubliczne - na przykład duże firmy.

Warunki otrzymania dotacji

Osoba ubiegająca się o dotację musi spełniać warunki określone przez podmiot przyznający dotacje. Warunki formalne, które mają zostać spełnione podawane są w ogłoszeniu o dotacji. W ogłoszeniu tym określane są również cele, na jakie dofinansowanie jest przyznawane.

Jeżeli chcesz skorzystać z dotacji unijnych, to ogłoszenia o naborach znajdziesz za stronie internetowej funduszy europejskich w wyszukiwarce dotacji. Tam dowiesz się o programach realizowanych dla przedsiębiorców, na jakie cele są przeznaczane środki z poszczególnych programów oraz jakie warunki musisz spełnić, żeby ubiegać się o dofinansowanie.

Procedura ubiegania się o dotacje

Zazwyczaj jest tak, że o dotacje można ubiegać się wtedy, gdy podmiot udzielający dofinansowań ogłasza nabór wniosków. Informację o naborze możesz znaleźć najczęściej na stronie internetowej podmiotów przyznających dotacji bądź w ogłoszeniach w ogólnopolskich lub lokalnych gazetach.

Ogłoszenia o naborze wniosków określają podstawowe informacje o samym naborze. Chodzi tutaj przede wszystkim o takie informacje jak:

• zakres realizowanego projektu,
• kto może się ubiegać o dotację,
• gdzie znaleźć formularz wniosku,
• w jakim terminie i gdzie należy złożyć wniosek,
• inne szczegółowe wytyczne - na przykład jakie załączniki trzeba dołączyć do wniosku, jakie wydatki można sfinansować a jakich nie, a także wiele innych wytycznych, które zależą od realizowanego projektu.

Po złożeniu wniosku, będzie on oceniany przez podmiot udzielający dotacji. Rozpatrywanie wniosku odbywa się w dwóch etapach:

• ocena formalna, w której sprawdzane jest czy wniosek został złożony w terminie, czy zawiera wszystkie wymagane dokumenty, załączniki, podpisy i inne formalności.
• ocena merytoryczna, w której wniosek sprawdzany jest pod kątem zgodności przedstawionego w nim projektu z celem dofinansowania, a także oceniana jest sama atrakcyjność zakładanych przez wnioskodawcę działań.

Wykorzystanie dotacji

Otrzymane dotacje należy wykorzystać w sposób zgodny z założeniami projektu i umową zawartą z podmiotem, który udzielił dofinansowania. To w umowie określony zostaje termin, w jakim masz realizować projekt, dlatego przy zawieraniu umowy należy zwrócić uwagę na realne określenie tego terminu. Musisz po prostu z góry ocenić ile czasu jest Ci potrzebne na to, żeby wykonać projekt przy użyciu otrzymanego dofinansowania. Prawidłowa realizacja projektu jest kluczowa z tego względu, że niewywiązywanie się z umowy może skutkować cofnięciem dotacji.

Kredyt

Umowa kredytu regulowana jest ustawą - Prawo bankowe. Umowa kredytu jest umową, w której bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie określoną kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na określony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z tej kwoty na warunkach określonych w umowie oraz zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty.

Umowa kredytu zawsze jest zawierana na piśmie. Inna forma spowodowałaby nieważność całej zawartej czynności. Przedmiotem umowy kredytu jest zawsze określona suma pieniężna. Wskazuje się ją dokładnie w umowie. Ponadto kredyt jest zawsze odpłatny. Oznacza to, że za przekazanie Ci środków pieniężnych bank będzie żądał wynagrodzenia za skorzystanie z nich. Wynagrodzenie ma najczęściej postać odsetek, które będziesz spłacał wraz z ratami kredytu.

Kto udziela kredytu?

Kredyt jest czynnością bankową. Oznacza to, że jego udzielenie jest zarezerwowane wyłącznie dla banku. Chodzi oczywiście o bank w rozumieniu Prawa bankowego, zgodnie z którym bankiem jest osoba prawna wykonująca na podstawie odpowiednich zezwoleń działalność gospodarczą, polegającą na przyjmowaniu depozytów, udzielaniu kredytów oraz wykonywaniu innych czynności określonych przepisami prawa i wymienionych w statucie banku.

Uwaga! Bankami nie są spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK).

Warunki otrzymania kredytu

Dokładne warunki otrzymania kredytu w zasadzie są uzależnione od wytycznych obowiązujących w banku, w którym chcesz wziąć kredyt. Możemy jednak wyróżnić kilka warunków, które będą dla wszystkich wspólne.

Przede wszystkim warunkiem koniecznym do otrzymania kredytu jest zdolność kredytowa. Zdolność kredytowa oznacza, że masz zdolność do spłacania kredytu wraz z odsetkami w określonym w umowie terminie. Jeżeli bank stwierdzi, że nie dasz rady zwrócić kredytu, to po prostu Ci go nie udzieli.

Po drugie, przy rozpatrywaniu wniosku kredytowego brana jest pod uwagę Twoja historia kredytowa. Przed udzieleniem Ci kredytu bank dokładnie sprawdzi, czy jesteś wiarygodnym klientem. Przede wszystkim sprawdzi czy zaciągałeś już kiedykolwiek zobowiązania w banku oraz czy spłacałeś je w terminie. Swoją historię kredytową możesz sprawdzić w BIK - Biurze Informacji Kredytowej. Tam możesz pobrać raport, który potwierdzi czy nie będziesz miał problemów z uzyskaniem kredytu.

Zdolność kredytowa i pozytywna historia kredytowa to dwa pierwsze warunki, które będą brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o udzieleniu Ci kredytu. Na tym jednak nie koniec. Do otrzymania finansowania z banku będziesz potrzebował również zaświadczeń o uzyskiwanych dochodach - na przykład z urzędu skarbowego lub ZUS-u. Chodzi o ustalenie w jakiej wysokości można udzielić Ci kredytu oraz w jakich wysokościach należy rozłożyć go na raty. Bank musi mieć pewność, że będziesz w stanie spłacać wobec niego zobowiązania.

Wykorzystanie kredytu

Umowa kredytu jest umową celową. Oznacza to, że finansowanie z kredytu będziesz mógł uzyskać tylko na określony cel i zgodnie z tym celem je wykorzystać. Cel kredytu określony jest ściśle w umowie. Ze względu na celowy charakter kredytu bank ma prawo kontrolować, czy otrzymane środki wykorzystujesz zgodnie z ich przeznaczeniem.

Pożyczka

Pożyczkę, a w zasadzie umowę pożyczki reguluje Kodeks cywilny. Zgodnie z jego przepisami przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przepisy o pożyczce zawarte w Kodeksie cywilnym nie narzucają określonej formy, w jakiej powinna być zawarta umowa pożyczki. Oznacza to, że forma takiej umowy może być nawet ustna. Jedyne ograniczenie jest takie, że pożyczka o wartości powyżej 1000 zł musi być stwierdzona pismem.

Przedmiotem umowy pożyczki, jak wskazano w powyższej definicji, mogą być zarówno pieniądze jak i rzeczy oznaczone co do gatunku, czyli takie, które posiadają cechy charakterystyczne dla danej grupy przedmiotów - np. węgiel. Natomiast jako pożyczkę nie możemy potraktować pożyczenia rzeczy oznaczonej co do tożsamości, czyli takiej, która posiada właściwości tylko dla niej charakterystyczne - np. unikatowa ręcznie wykonana cukiernica.

Cechą pożyczki jest również to, że może być udzielona odpłatnie, jak i nieodpłatnie. Odpłatność oznacza, że zwrot pożyczonej sumy będzie następował wraz z odsetkami. Jednak to, w jaki sposób pożyczka ma być zwracana najczęściej zależy od stosunków, w jakich pozostają ze sobą strony, ponieważ nie ma co do tego prawnych regulacji.

Kto udziela pożyczki?

Pożyczka, w przeciwieństwie do kredytu, jest pojęciem szerszym. Pożyczki może udzielić Ci nie tylko bank, ale też każda inna osoba. Wynika to z przepisów prawa. Regulacje dotyczące pożyczki znajdują się w Kodeksie cywilnym, który reguluje stosunki prywatnoprawne - na tej podstawie pożyczek mogą udzielać sobie między sobą przedsiębiorcy, przedsiębiorcy z konsumentami, a także znajomi, koledzy, przyjaciele. Pożyczek udzielają również banki, co wynika z Prawa bankowego, ponieważ zgodnie z jego przepisami udzielanie pożyczek jest czynnością bankową. Pożyczka bankowa będzie wiązała się również z pewnymi formalnościami, które będziesz musiał spełnić aby ją otrzymać.

Warunki otrzymania pożyczki

Trudno wyobrazić sobie formalne warunki, jakie należy spełnić aby pożyczyć pieniądze od kogoś znajomego. Dlatego warunki otrzymania pożyczki panują przede wszystkim w pożyczkach bankowych. Jakie więc trzeba spełnić?

Mimo tego, że pożyczka jest umową zdecydowanie mniej sformalizowaną niż umowa kredytu, to banki nie rozdają pieniędzy na lewo i prawo. Przede wszystkim przed udzieleniem pożyczki sprawdzają zdolność kredytową klienta. W tym celu należy więc przedstawić stosowne dokumenty, które potwierdzą, że będziesz w stanie oddać pożyczone pieniądze. Poza tym należy wykazać swoje dochody.

Spełnienie odpowiednich warunków będzie też wpływało na wysokość pożyczki, jaką będziesz mógł otrzymać. Jeżeli uzyskujesz stałe dochody oraz nie masz żadnych długów, to możesz liczyć na wyższą kwotę. Wszystko jednak zależy od zasad panujących w danym banku i przyjętej tam polityki kredytowej.

Wykorzystanie pożyczki

Pożyczka jest na tyle elastyczna, że możesz ją zaciągnąć na dowolny cel. Oznacza to, że Twój pożyczkodawca nie będzie kontrolował tego, co zrobisz z pożyczonymi środkami. Może się jednak zdarzyć, że dający pożyczkę będzie chciał poznać cel, na jaki chcesz przeznaczyć pożyczkę i cel ten zostanie wpisany w umowie. Taka sytuacja najczęściej znajdzie miejsce w pożyczkach bankowych, jednak nie wpłynie to na decyzję o udzieleniu pożyczki. Pożyczki między osobami prywatnymi lub przedsiębiorcami są natomiast mniej sformalizowane i opierają się najczęściej na „dogadaniu się”.

Dotacja, kredyt i pożyczka - podsumowanie

Na pierwszy rzut oka widać, że pomiędzy dotacją, kredytem i pożyczką zarysowują się różnice. Mimo tego, że każda z tych form dofinansowania przedsiębiorstwa służy podobnym celom, to każda z nich różni się sposobem uzyskania środków, warunkami ich przyznania i wykorzystania, a także koniecznością zwrotu.

Różnice pomiędzy dotacją, kredytem oraz pożyczką przedstawia poniższa tabela:

Zobacz także artykuły podobne:

Jak sprawdzić czy jestem w BIK?

JPK - Jednolity Plik Kontrolny - co to jest i kto musi go sporządzać

Co to jest płynność finansowa i dlaczego jest ważna?

Ile kosztuje faktoring?