Założenie firmy przez osobę niepełnoletnią
Status przedsiębiorcy
Przedsiębiorca w polskim prawie ma wiele swoich definicji. Najważniejsze z nich znajdują się w ustawie - Prawo przedsiębiorców oraz w Kodeksie cywilnym.
Więcej na temat pojęcia przedsiębiorcy znajdziesz tutaj:
- Pojęcie przedsiębiorcy z punktu widzenia prawa
Prawo przedsiębiorców wskazuje, że przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą.
Natomiast zgodnie z Kodeksem cywilnym, przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje jednak zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Jak wynika z przytoczonych definicji, pojęcie przedsiębiorcy w obu aktach prawnych jest zasadniczo takie same, z tym że Kodeks cywilny dopuszcza również wykonywanie działalności zawodowej i tylko we własnym imieniu.
Zatem czy status przedsiębiorcy może posiadać osoba niepełnoletnia? Prawo nie daje jednoznacznej odpowiedzi w tej kwestii. Aby ją znaleźć należy zacząć od wyjaśnienia pojęcia zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych.
Zdolność prawna a zdolność do czynności prawnych
Zdolność prawna oznacza możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków - na przykład można być właścicielem jakiejś rzeczy. Zdolność prawna przysługuje:
- osobom fizycznym - czyli każdemu człowiekowi, od chwili narodzin aż do śmierci
- osobom prawnym - od chwili ich powstania, przez cały czas, który funkcjonują
- jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną (na przykład spółka jawna)
Natomiast zdolność do czynności prawnych to możliwość do wykonywania praw i obowiązków oraz zaciągania zobowiązań we własnym imieniu. Zdolność prawna może być:
- ograniczona zdolność prawna - mają ją osoby, które ukończyły 13 rok życia oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo. Osoby mające ograniczoną zdolność do czynności prawnych, do dokonywania czynności muszą mieć zgodę swojego przedstawiciela ustawowego. Osoba taka może bez zgody przedstawiciela ustawowego:
- zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego
- rozporządzać swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów inaczej postanowi
- rozporządzać przedmiotami oddanymi jej przez przedstawiciela ustawowego do swobodnego użytku
- podpisać umowę o pracę oraz dokonywać czynności prawnych, które jej dotyczą
Inne czynności dokonane przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych muszą być potwierdzone przez jej przedstawiciela ustawowego. Osoba ta może sama potwierdzić dokonane przez siebie czynności po ukończeniu 18 roku życia.
- pełna zdolność prawna - mają ją osoby, po ukończeniu 18 roku życia. Osoby takie mogą dokonywać wszystkich czynności we własnym imieniu. Osoba, która kończy 18 lat staje się osobą pełnoletnią.
Czy osoba niepełnoletnia może założyć firmę?
Polskie przepisy prawa nie wskazują wprost wymogu posiadania pełnej zdolność do czynności prawnych w celu założenia własnej firmę. W praktyce jednak okazuje się to warunkiem koniecznym. Dlaczego? Bez zdolności do czynności prawnych nie można samodzielnie uczestniczyć w obrocie gospodarczym i dokonywać samodzielnie większości czynności. Nie oznacza to jednak, że założenie i prowadzenie firmy przez osobę niepełnoletnią jest niemożliwe.
Osoba, która posiada ograniczoną zdolność do czynności prawnych (w praktyce ma poniżej 18 lat) może prowadzić własną firmę, ale pod warunkiem, że na dokonywane przez nią czynności wyrażają zgodę jej przedstawiciele ustawowi (najczęściej są to rodzicie osoby niepełnoletniej). Przedstawicielstwo to musiałoby się jednak przejawiać w praktycznie każdej dziedzinie działalności, bowiem małoletni nie mógłby podejmować decyzji w większości sprawach.
W niektórych przypadkach do dokonania czynności potrzebna jest zgoda sądu - chodzi o sytuacje, gdy czynność dotyczy działalności przekraczającej zwykły zakres zarządu. Wówczas sami przedstawiciele ustawowi nie mogą dokonać czynności, a muszą wystąpić o zgodę do sądu o zezwolenie na jej dokonanie.
Zatem czy osoba niepełnoletnia może być przedsiębiorcą? Odpowiedź brzmi, że może jeżeli ma ukończone 13 lat. W praktyce jednak taka sytuacja może być uciążliwa, bowiem na każdą czynność trzeba mieć zgodę przedstawicieli ustawowych. Prowadzenie firmy przez osobę niepełnoletnią wyglądałoby więc tak, że osoba ta figurowałaby w rejestrach, ale faktyczne czynności byłyby podejmowane przez jej przedstawiciela ustawowego (rodziców, opiekunów prawnych).
Dziedziczenie firmy przez małoletniego
Małoletni może również odziedziczyć działalność gospodarczą. W takim przypadku, osoba niepełnoletnia, która otrzymała firmę w spadku powinna:
- zarejestrować odziedziczoną firmę na swoje nazwisko w CEIDG, ponieważ wpis nie podlega dziedziczeniu
- wystąpić do sądu o stwierdzenie nabycia spadku, w skład którego wejdą środki trwałe i wyposażenie należące do majątku firmy spadkodawcy. To składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa podlegają dziedziczeniu, a nie samo przedsiębiorstwo. Na przyjęcie spadku przez małoletniego musi wyrazić zgodę jej przedstawiciel ustawowy
- przejąć zobowiązania zmarłego przedsiębiorcy
W takim przypadku osoba niepełnoletnia staje się przedsiębiorcą. Jednak tak samo, jak w przypadku gdyby samodzielnie założył działalność gospodarczą, czynności w jej imieniu musi wykonywać przedstawiciel ustawowy. Samodzielne prowadzenie firmy jest możliwe dopiero po osiągnięciu pełnoletności.
Udziały i akcje dla niepełnoletniego
Małoletni może posiadać udziały i akcje w spółkach handlowych. Pełna zdolność do czynności prawnych jest w tych przypadkach wymagana jedynie w odniesieniu do członków zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatorów i prokurentów. Oznacza to więc, że umowę spółki bez przystępowania do niej może zawrzeć osoba niepełnoletnia, która posiada ograniczoną zdolność do czynności prawnych.
Podobnie jest w spółkach osobowych. Osoby niepełnoletnie nie mogą jednak zaciągać zobowiązań bez zgody sądu, co wynika z tego, że wspólnicy spółki osobowej odpowiadają za zobowiązania spółki.
Gotowe biznesplany
Planujesz założyć firmę?
Kup przykładowy biznesplan!
Cena już od: 29 zł
Zobacz listę biznesplanów ›lub
Zleć napisanie wniosku do Urzędu Pracy ›Oceń ten artykuł:
