Co to jest płynność finansowa i dlaczego jest ważna?
Co to jest płynność finansowa?
Płynność finansowa to zdolność przedsiębiorstwa do spłacania wymagalnych zobowiązań związanych z działalnością tego przedsiębiorstwa - na przykład zapłata kontrahentom za dostarczone towary lub wykonane usługi czy zapłata wynagrodzeń pracownikom. Płynność finansowa jest podstawowym elementem, który wpływa na ocenę kondycji finansowej firmy.
Podstawowych informacji, które powiedzą Ci w jaki sposób zarządzać płynnością finansową Twojego przedsiębiorstwa są:
- bilans - jest to przedstawienie stanu posiadanych aktywów (majątku) oraz pasywów (źródła finansowania tego majątku). Zasadniczo bilans tworzony jest na koniec roku obrotowego, co oznacza, że właśnie dla tego dnia ustalane są wszystkie pozycje bilansowe - jest to tzw. moment bilansowy.
- rachunek zysków i strat - jest to zestawienie operacji finansowych przeprowadzone w określonym czasie (zazwyczaj w okresie jednego roku). Różnica między przychodami a poniesionymi kosztami pokazuje, czy przedsiębiorstwo osiągnęło w danym czasie zysk, czy poniosło stratę.
- rachunek przepływów pieniężnych (cash flow) - jest to pomiar wyniku finansowego przedsiębiorstwa w danym okresie, który stanowi różnicę gotówkowych wpływów i wydatków.
Od czego zależy płynność finansowa?
Płynność finansową kształtuje kilka czynników, do których należą:
- aktywa bieżące i ich płynność,
- długość cyklu operacyjnego,
- źródła aktywów, a głównie ich struktura własnościowa (udział kapitału własnego w kapitale ogólnym, poziom zadłużenia przedsiębiorstwa),
- długi, czyli udział zobowiązań bieżących w zadłużeniu,
- bieżące zobowiązania,
- stan zobowiązań - wymagalne, terminowe, przedawnione itd.
Aspekty płynności finansowej
Płynność finansową możemy rozpatrywać w dwóch aspektach:
- statycznym, w którym kondycję finansową firmy oceniamy w odniesieniu do jakiegoś momentu - na przykład do dnia bilansowego. W celu sprawdzenia płynności finansowej korzystamy z podstawowych sprawozdań finansowych takich jak bilans, rachunek zysków i strat oraz wskaźników płynności finansowej.
- dynamicznym, w którym płynność finansową odnosimy do jakiegoś okresu przy użyciu rachunku przepływów pieniężnych.
Utrzymanie i utrata płynności finansowej
Aby utrzymać odpowiednią płynność finansową, ważne jest jej właściwe zarządzanie. Utrzymanie odpowiedniej wartości płynnych środków pieniężnych ma duże znaczenie, ponieważ to od płynności finansowej zależy terminowe wywiązywanie się zobowiązań. Brak płatności w terminach może doprowadzić nawet do bankructwa. Wiadomo, że zbyt niska wartość płynnych środków pieniężnych nie jest korzystną sytuacją dla przedsiębiorców. Jednak również niekorzystny może być zbyt wysoko poziom tych środków. Chodzi o to, że taka sytuacja spowoduje zamrożenie części kapitału obrotowego i tym samym zmniejszy rentowność zasobów przedsiębiorstwa.
Utrata płynności finansowej to krótkotrwała niezdolność przedsiębiorstwa do regulowania swoich zobowiązań w terminie. Utrata płynności finansowej może przekształcić się w niewypłacalność, która charakteryzuje się niezdolnością regulowania wszystkich zobowiązań i to bez względu na to, czy są one wymagalne czy nie.
Pomiar płynności finansowej
Pomiar płynności finansowej jest możliwy dzięki wskaźnikom finansowym, które obrazują sytuację finansową przedsiębiorstwa na podstawie zestawienia pewnych danych ze sprawozdań finansowych. Jednak płynność finansowa okazuje się tutaj szerszym pojęciem, ponieważ przez wskaźniki finansowe możemy poza samą płynnością finansową określić również stan środków pieniężnych, zdolność przemiany składników majątku w pieniądz oraz możliwość pokrycia nimi zobowiązań przedsiębiorstwa.
Wskaźniki finansowe mają 3 podstawowe cechy:
- mierzalność - oznacza, że wskaźnik wykorzystuje dane, które da się w jakiś sposób zmierzyć i dane te ujęte są w sprawozdaniach finansowych
- porównywalność - oznacza, że otrzymany wynik we wskaźniku finansowym możemy porównać z wynikiem otrzymanym w innym ujęciu czasowym, branżowym czy planistycznym
- interpretowalność - oznacza, że otrzymany wynik we wskaźniku finansowym wskazuje nam na jakiś stan, który możemy zinterpretować i wyciągnąć z niego wnioski
Aby ocenić płynność finansową używa się następujących wskaźników:
- wskaźnik bieżącej płynności finansowej
- wskaźnik przyspieszonej płynności finansowej
- wskaźnik środków pieniężnych
- wskaźnik natychmiastowej płynności finansowej
Wskaźniki te mogą być obliczane na dwóch podstawach. Po pierwsze możemy je obliczyć na podstawie danych, które wyrażą stan zjawiska na początku i końcu okresu sprawozdawczego - ta metoda umożliwia sprawdzenie następujących zmian. Po drugie wskaźniki mogą być ustalone jako średnia - po prostu sumujemy wyniki początkowy i końcowy, a następnie dzielimy go przez 2.
Wskaźnik bieżącej płynności finansowej
Wskaźnik bieżącej płynności finansowej wskazuje ile razy bieżące aktywa pokrywają bieżące zobowiązania, czyli czy przedsiębiorstwo ma wystarczające środki na pokrywanie swoich bieżących zobowiązań. Aby równowaga finansowa została zachowania, przyjmuje się, że wskaźnik powinien mieścić się w granicach 1,2 - 2,0. Oznacza to, że suma aktywów powinna być dwa razy większa niż zobowiązania. Niski poziom wskaźnika oznaczać będzie, że przedsiębiorstwo nie posiada środków na regulowanie bieżących zobowiązań. Natomiast wysoki poziom wskaźnika oznacza, że firma nie finansuje obecnie swojej działalności przez krótkoterminowe zobowiązania.
wskaźnik bieżącej płynności finansowej = (aktywa bieżące)/(zobowiązania bieżące)
Wskaźnik przyspieszonej płynności finansowej
Wskaźnik przyspieszonej płynności finansowej wskazuje ile razy aktywa o dużym stopniu płynności pokrywają bieżące zobowiązania przedsiębiorstwa. W obliczeniu tego nie bierzemy pod uwagę zapasów. Jeżeli wskaźnik jest na poziomie 1,0 oznacza to, że przedsiębiorstwo jest w stanie pokryć bieżące zobowiązania.
Wysoki wskaźnik bieżący i niski wskaźnik przyspieszonej płynności oznacza, że firma posiada duży poziom zapasów, co jest równoznaczne z zamrożeniem części kapitału. Natomiast gdy wskaźnik bieżący jest niski, a wskaźnik szybki wysoki to oznacza to, że przedsiębiorstwo nieproduktywnie gospodaruje środkami pieniężnymi.
wskaźnik przyspieszonej płynnościfinansowej = (aktywa bieżące-zapasy)/(zobowiązania biezące)
Wskaźnik środków pieniężnych
Wskaźnik środków pieniężnych ma na celu wskazanie jaka część zobowiązań może być spłacona aktywami mającymi postać gotówki lub inwestycji krótkoterminowych. Bierze się tutaj pod uwagę aktywa, które jak najszybciej mogą uregulować zobowiązania. Jeżeli przedsiębiorstwo nie posiada gotówki może to doprowadzić do strat spowodowanych brakiem możliwości zawierania nowych transakcji. Nadmiar natomiast może doprowadzić do powstania kosztów.
wskaźnik środków pienieżnych = (inwestycje krótkoterminowe )/(zobowiązania bieżące )
Przykład:
W tabeli przedstawiono elementy aktywów i pasywów przedsiębiorstwa Maxim sp. z o. o. Na podstawie tych danych finansowych obliczmy wskaźniki płynności bieżącej, szybkiej oraz wskaźnik środków pieniężnych oraz dokonamy ich oceny.
| Rok 1 | Rok 2 | Rok 3 | |
|---|---|---|---|
| Zapasy | 150 000 zł | 180 000 zł | 220 000 zł |
| Należności | 120 000 zł | 150 000 zł | 80 000 zł |
| Papiery wartościowe | 20 000 zł | 16 000 zł | 15 000 zł |
| Środki pieniężne | 10 000 zł | 8 000 zł | 5 000 zł |
| Aktywa obrotowe | 300 000 zł | 354 000 zł | 320 000 zł |
| Zobowiązania bieżące | 150 000 zł | 160 000 zł | 200 000 zł |
Po obliczeniu wskaźników na podstawie powyżej wskazanych wzorów otrzymujemy następujące wartości:
| Rok 1 | Rok 2 | Rok 3 | |
|---|---|---|---|
| Wskaźnik bieżącej płynności finansowej | 2,00 | 2,21 | 1,60 |
| Wskaźnik szybkiej płynności finansowej | 1,00 | 1,09 | 0,50 |
| Wskaźnik środków pieniężnych | 0,20 | 0,15 | 0,10 |
Wnioski:
W roku pierwszym wskaźniki są na odpowiednim poziomie.
W drugim roku wskaźnik bieżącej oraz szybkiej płynności finansowej ulega jeszcze lepszej poprawie - jest to ocenianie pozytywnie.
W trzecim roku wszystkie wskaźniki ulegają zmniejszeniu, co oznacza, że płynność finansowa firmy pogorszyła się. Najbardziej obniżył się wskaźnik szybkiej płynności ze względu na spadek poziomu należności względem zobowiązań bieżących - może to wskazywać na przyszłe problemy z regulacją zobowiązań.
Wskaźnik natychmiastowej płynności finansowej
Wskaźnik natychmiastowej płynności finansowej wskazuje na stosunek środków pieniężnych (lub ich substytutów) z których można odzyskać gotówkę do 3 miesięcy do zobowiązań, których wymagalność przypada na najbliższe 3 miesięcy. Nie można określić ile powinien wynosić taki wskaźnik - jego ocena polega na porównywaniu wartości w czasie.
wskaźnik natychmiastowej płynności = (środki pieniężne i inne aktywa finansowe)/(zobowiązania bieżące do 3 miesięcy)
Dlaczego płynność finansowa jest ważna?
Utrzymanie płynności finansowej na odpowiednim poziomie jest podstawą w sprawnym funkcjonowaniu każdego przedsiębiorstwa. Pozwala ona bowiem na regulowanie bieżących zobowiązań firmy, a także na podejmowanie nowych inwestycji, co pozawala na rozwój firmy przez wchodzenie na nowe rynki oraz wprowadzanie nowych produktów. Poza tym kryterium płynności finansowej pozwala na ocenę kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Niska płynność lub w ogóle jej brak będzie zatem oznaczać prawdopodobieństwo, że firma może niebawem nie być w stanie regulować bieżących zobowiązań. Taka sytuacja obciąża przedsiębiorstwo i gdy trwa dłużej może grozić jego upadłością.
Z powodu tych przyczyn każdy przedsiębiorca powinien starać się utrzymywać płynność finansową na optymalnym poziomie - niezbyt niskim, ale również nie za wysokim.
Skutki utraty płynności finansowej w przedsiębiorstwie
Utrata płynności finansowej niesie dla przedsiębiorstwa wiele skutków, szczególnie tych negatywnych. Przede wszystkim pogarsza się sytuacja rynkowa przedsiębiorstwa w porównaniu do jego konkurentów. Wynika to z faktu, że brak płynności finansowej utrudnia dostawy oraz sprzedaż czy dystrybucję towarów. Pogorszenie sytuacji rynkowej oznacza również ograniczenie rozwoju przedsiębiorstwa, ponieważ następuje utrata zdolności przedsiębiorstwa do wywiązania się z zaciągniętych zobowiązań a także do podejmowania nowych.
Utrata płynności finansowej powoduje również pogorszeniem wyników finansowych przedsiębiorstwa. Ma to związek ze wzrostem kosztów operacyjnych, a także spadkiem sprzedaży. Ma to związek z utratą elastyczności w podejmowaniu decyzji z powodu ograniczonych funduszy na regulowanie zobowiązań.
Jak dbać o płynność finansową?
Prowadząc własną firmą z pewnością dużą uwagę skupiasz na osiąganych zyskach. Są one tak samo ważne, jak utrzymywanie płynności finansowej. Aby być wypłacalnym, musisz uważnie obserwować swoich kontrahentów. Chodzi o to, aby nawiązywać relacje z takimi przedsiębiorcami, którzy nie mają problemów z terminową zapłatą i regulacją swoich zobowiązań, ponieważ nawet małe opóźnienia mogą mieć wpływ na utratę przez Ciebie płynności finansowej i może wpędzić Cię w długi. Aby zapobiec tzw. zatorom finansowym warto zainwestować się w programy służące do monitorowania należności, a także zorientować się w jaki sposób nimi zarządzać.
Aby zabezpieczyć swoją płynność finansową, warto również we współpracy z kontrahentami zawierać umowy uwzględniające wpłacanie zaliczek lub zadatku. Chodzi o jak najlepsze zabezpieczenie swoich interesów, dlatego nie bój się w umowach wprowadzać postanowień określających terminy zapłaty, konieczność wpłaty zaliczki, czy zastosowanie kar umownych. Zwracaj również uwagę na to, czy zawierasz umowę z osobą do tego uprawnioną. Poza tym umowy możesz zabezpieczyć poprzez ustanowienie zabezpieczeń rzeczowych (np. hipotekę czy zastaw) lub weksel in blanco.
W razie niewypłacalności kontrahentów, która skutkuje następnie Twoimi problemami z płynnością finansową, warto wiedzieć, że masz możliwość cesji (przelania) wierzytelności na inną osobę. W razie skorzystania z takiej możliwości i zawarcia umowy faktoringu, masz szansę odzyskać nawet 90% kwoty z faktury jednocześnie pozbywając się wierzytelności.
Masz pytania na temat windykacji?
Zapytaj eksperta
Zadzwoń: 796 123 124
Mateusz Jakóbiak
prawnik
Potrzebujesz wsparcia?
Chętnie odpowiem na Twoje pytania.
Oceń ten artykuł:
