Sprawozdanie finansowe - czym jest i kto musi go sporządzać?
Co to jest sprawozdanie finansowe?
Sprawozdanie finansowe to uporządkowane w formie zestawień liczbowych przestawienie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa oraz jego wyników finansowych. Sprawozdanie dotyczy roku obrachunkowego. Sporządzane jest na dzień bilansowy dla jednostki gospodarczej. Jeżeli rok obrotowy firmy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, to dzień bilansowy jest ostatnim dniem roku kalendarzowego.
W Polsce sprawozdania finansowe należy sporządzać zgodnie z ustawą o rachunkowości lub Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej. Obowiązkowo sporządza się je w języku i walucie polskiej.
Kto ma obowiązek składania sprawozdań finansowych?
Obowiązek składania sprawozdań finansowych może dotyczyć zarówno spółki kapitałowej i osobowej, jak i osoby fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą. Wystarczy, że podmioty te:
- obowiązkowo muszą prowadzić księgi rachunkowe, zgodnie z ustawą o rachunkowości,
- dobrowolnie wybrały jako sposób ewidencjonowania księgi rachunkowe prowadzone zgodnie z ustawą o rachunkowości.
- Spółka osobowa a spółka kapitałowa
- Czym się różni osoba fizyczna od osoby prawnej?
Sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego należy do obowiązków kierownika danego przedsiębiorstwa. Chodzi przede wszystkim o:
- członków zarządu spółek kapitałowych,
- wspólników prowadzących sprawy spółki w spółce cywilnej, jawnej i partnerskiej,
- komplementariuszy prowadzących sprawy spółki w spółce komandytowej i komandytowo-akcyjnej,
- likwidatorów, syndyków lub zarządców w postępowaniu upadłościowym,
- członków organów zarządzających innych jednostek, do których zastosowane mają przepisy ustawy o rachunkowości.
Elementy sprawozdania finansowego
Sprawozdanie finansowe składa się z:
Bilans
Bilans jest to obowiązkowy element sprawozdania finansowego. Jest to zestawienie aktywów i pasywów przedsiębiorstwa, które sporządzane jest na początek okresu sprawozdawczego (tzw. bilans otwarcia) oraz na koniec okresu sprawozdawczego (tzw. bilans zamknięcia). Bilans sporządza się według zasad pełnej rachunkowości. Obrazuje on składniki majątkowe przedsiębiorstwa i źródła ich finansowania w określonym momencie, czyli informuje o zasobach kontrolowanych przez jednostkę oraz zasobach ich pozyskania.
- Aktywa i pasywa - definicja, przykłady i ich rodzaje
Bilans powinien odznaczać się następującymi cechami:
- zupełność - bilans sprawozdania finansowego ma obejmować dane dotyczące zdarzeń gospodarczych z danego okresu;
- rzetelność - składniki majątkowe firmy muszą być zaprezentowane zgodnie ze stanem rzeczywistym co do ich rodzaju i wartości;
- sprawdzalność - oznacza, że pozycje bilansu można porównać ze źródłami, których one pochodzą pod względem ich kompletności i poprawności;
- ciągłość - oznacza, że zamknięcie okresu jest jednocześnie otwarciem następnego;
- przejrzystość - bilans ma umożliwiać analizę stanu środków i źródeł ich finansowania oraz ma przedstawiać sytuację finansową firmy dlatego najlepiej gdy jest ona sporządzony w odpowiedniej formie a jego pozycje są uporządkowane według treści ekonomicznej.
Rachunek zysków i strat
Rachunek zysków i strat, tak samo jak bilans jest podstawowym i obowiązkowym elementem sprawozdania finansowego. Jego rola sprowadza się do informacji o poszczególnych rodzajach działalności oraz ogólnym wyniku finansowym przedsiębiorstwa, ponieważ podsumowuje przychody i koszty firmy, a także pokazuje jej zdolność do generowania zysków i samofinansowania.
Informacja dodatkowa
Sprawozdanie finansowe oprócz bilansu oraz rachunku zysków i strat powinno zawierać również inne informacje, które ukazują sytuację finansową firmy.
Informacja dodatkowa powinna zawierać następujące elementy:
- wprowadzenie do sprawozdania finansowego - opisuje przyjęte zasady rachunkowości, w tym metody wyceny i zmian w stosunku do roku ubiegłego
- dodatkowe informacje i objaśnienia - na przykład objaśnienia do pozycji bilansu, rachunku zysków i strat, zestawienia zmian w kapitale własnym, proponowany podział zysku lub pokrycia straty oraz inne informacje, które mogą pomóc w zrozumieniu sprawozdania finansowego.
W odniesieniu do określonych podmiotów gospodarczych, ze względu na rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej - na przykład banki, ze względu na formę prawną - na przykład spółki akcyjne lub ze względu na wielkość przedsiębiorstwa - pod kątem średniorocznego zatrudnienia lub wartości sumy aktywów bilansu wymagane są dodatkowe elementy w sprawozdaniu finansowym. Należą do nich:
Rachunek przepływów pieniężnych
Rachunek przepływów pieniężnych jest dokumentem, który podsumowuje przepływ środków pieniężnych w danym przedsiębiorstwie przy uwzględnieniu ich źródeł i wykorzystania. Celem sporządzenia rachunku przepływów pieniężnych jest pokazanie zmian, które zaszły w poszczególnych elementach aktywów i pasywów spowodowane przepływem środków pieniężnych. Dzięki temu możliwa jest ocena stopnia płynności finansowej firmy, skuteczności ściągania przez nią należności oraz zdolności do regulowania zobowiązań.
Dokument ten dzieli się na trzy części obrazujące trzy aspekty działalności firmy:
- przepływy z działalności operacyjnej,
- przepływy z działalności inwestycyjnej,
- przepływy z działalności finansowej.
Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym
Celem zestawienia zmian w kapitale własnym jest przedstawienie zmiany w strukturze tych elementów, które składają się na kapitał własny oraz kierunek tych zmian. Zestawienie dostarcza informacji o sytuacji finansowej podmiotu gospodarczego. Pokazuje zmiany w zysku i stracie, źródłach finansowania kapitałami własnymi jednostki i ich przyczyny, przychodach i kosztach bezpośrednio związanych z kapitałem zakładowym.
Załączniki do sprawozdania finansowego
Do sprawozdania finansowego musisz dołączyć następujące dokumenty:
- sprawozdanie z działalności - jeżeli jest ono wymagane. Dotyczy to w szczególności spółek kapitałowych i spółki komandytowo-akcyjnej;
- uchwałę zatwierdzającą te dokumenty;
- uchwałę o podziale zysku lub pokryciu straty;
- opinię lub sprawozdanie biegłego rewidenta - jeżeli sprawozdanie finansowe podlegało badaniu.
Terminy sporządzania sprawozdań finansowych
Spółki zarejestrowane w KRS, czyli handlowe spółki osobowe i kapitałowe mają 3 miesiące na sporządzenie sprawozdania finansowego. Czas ten liczy się od dnia bilansowego. Jeżeli rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, sprawozdanie finansowe należy sporządzić do 31 marca.
Po sporządzeniu sprawozdania finansowego należy przedstawić je do zatwierdzenia odpowiednim organom w firmie:
- walnemu zgromadzeniu wspólników,
- wszystkim wspólnikom,
- właścicielowi firmy jednoosobowej.
Zatwierdzenie sprawozdania finansowego powinno odbyć się nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia bilansowego, czyli do 30 czerwca w przypadku gdy rok bilansowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym.
Po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego należy je złożyć wraz z uchwałą o jego zatwierdzeniu do właściwego sądu rejonowego (KRS). Termin na tą czynność to 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania i robi się to elektronicznie - w formie tzw. e-sprawozdania.
Składanie sprawozdań finansowych
Od 1 października 2018 r. sprawozdania finansowe sporządza się i przesyła do KRS i do Krajowej Administracji Skarbowej tylko w formie elektronicznie. Struktura i format takiego sprawozdania zostały szczegółowo określone przez Ministerstwo Finansów.
Podmioty wpisane do KRS składają sprawozdania za pośrednictwem systemu teleinformatycznego na portalu ekrs.ms.gov.pl/s24/. Tam należy skorzystać z usługi „Repozytorium Dokumentów Finansowych”, która przeznaczona jest dla wszystkich zarejestrowanych w KRS nawet w sposób tradycyjny.
Inne podmioty zobowiązane do sporządzania sprawozdań finansowych - na przykład prowadzące pełną księgowość ale nie zarejestrowane w KRS i rozliczających się podatkiem PIT, sprawozdania składają za pomocą aplikacji Krajowej Administracji Skarbowej dostępnej na stronie: podatki.gov.pl/e-sprawozdania-finansowe razem z rocznym zeznaniem podatkowym.
Podpisywanie sprawozdań finansowych
Ze względu na to, że sprawozdania finansowe są przesyłane elektronicznie, muszą być one odpowiednio podpisane:
- profilem zaufanym,
- podpisem kwalifikowanym, przy czym dotyczy to osób uprawnionych do reprezentacji firmy, które mają założone konto w systemie e-KRS.
Zasadniczo nie ma możliwości przesyłania dokumentów finansowych. Można jednak w tej formie przesłać uchwałę lub postanowienie o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego lub skonsolidowanego rocznego sprawozdania finansowego oraz uchwałę o podziale zysku bądź pokryciu straty.
Odpowiedzialność za niewykonanie obowiązku złożenia sprawozdania finansowego
Niezłożenie sprawozdania finansowego w terminie wiąże się z poniesieniem odpowiedzialności, przy czym dotyczy to zarówno samej firmy jak i jej kierownictwa.
Za niezłożenie grozi między innymi:
- grzywna nałożona na kierownika jednostki - na przykład członka zarządu, prezesa - od 10 do 540 stawek dziennych;
- kara ograniczenia wolności kierownika jednostki - od miesiąca do 2 lat;
- postępowanie przymuszające;
- rozwiązanie spółki i wykreślenie z KRS;
- ustanowienie kuratora.
W stosunku do podmiotów, które nie złożyły sprawozdania finansowego stosowany jest tzw. tryb przymuszające. Oznacza to, że są one wzywane przez KRS do złożenia sprawozdania w ciągu 7 dni od otrzymania powiadomienia. Niezastosowanie się do wezwania grozi karą lub rozwiązaniem spółki.
W przypadku wezwania KRS do złożenia sprawozdań rocznych, nie zostały one złożone za dwa kolejne lata obrotowe, sąd z urzędu orzeka o rozwiązaniu podmiotu wpisanego do KRS bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego.
Oceń ten artykuł:
