Co to jest amortyzacja i na czym polega amortyzacja środków trwałych?
Na czym polega amortyzacja środków trwałych?
Żeby zrozumieć na czym polega amortyzacja środków trwałych, na początku należy dowiedzieć się, czym są same środki trwałe.
Środki trwałe są to rzeczowe składniki majątku, których czas użytkowania przewidywany jest na okres dłuższy niż rok. Środki trwałe muszą być wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej albo oddane do użytku na podstawie umowy najmu lub dzierżawy. Do środków trwałych można przede wszystkim zaliczyć budowle, budynki i lokale będące odrębną własnością oraz maszyny, urządzenia, środki transportu oraz inne przedmioty o większej wartości.
Amortyzacja środków trwałych polega na dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych, które określają zużycie składników majątku. Odpisy amortyzacyjne dokonywane są przez systematyczne planowanie rozłożenia wartości danej rzeczy na czas amortyzacji. Na zmniejszenie wartości rzeczy wpływają:
- czynniki ekonomiczne, do których zaliczyć można efektywniejszy i tańszy sposób do produkowania danych dóbr poprzez wprowadzanie na rynek nowych technologii
- użytkowanie rzeczy
Amortyzację środków trwałych można rozpocząć najwcześniej miesiąc od wpisania go do ewidencji i rozpoczęcia używania. Koniec amortyzacji następuje w dniu zrównania się odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową rzeczy, bądź w chwili sprzedaży firmy lub jej likwidacji. Amortyzacja środków trwałych wliczana jest w koszty uzyskania przychodów w danym okresie, a w wyniku czego zmniejsza się wysokość podatku dochodowego.
Metody amortyzacji środków trwałych
Jeżeli prowadzisz firmę i chcesz zamortyzować środki trwałe, masz do wyboru kilka metod i sposobów amortyzacji. Zanim zdecydujesz się na wybór konkretnej, warto zapoznać się z nimi szczegółowo, ponieważ z reguły metoda, którą wybieramy, nie podlega zmianie.
Wyróżnia się trzy metody amortyzacji środków trwałych:
- metoda liniowa, w tym metoda liniowa indywidualna i przyspieszona
- metoda degresywna
- metoda naturalna
Metoda liniowa amortyzacji środków trwałych
Metoda liniowa jest najpopularniejszą metodą amortyzacji środków trwałych. Polega ona na założeniu, że środek trwały będzie zużywał się równomiernie przez cały okres jego użytkowania. Oznacza to, że odpisy amortyzacyjne są dokonywane według stałej stawki, której ustalenie odbywa się na podstawie załącznika nr 1 ustawy od podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Natomiast załączniki te ustalane są na podstawie Klasyfikacji Środków Trwałych.
Obliczanie kwoty amortyzacji oblicza się na podstawie poniższego wzoru:
wartość środka trwałego x ustalona procentowo roczna stawka amortyzacji
Aby uzyskać kwotę miesięcznej amortyzacji, otrzymany wynik dzielimy na 12.
Przykład:
Przedsiębiorstwo budowlane w grudniu 2017 r. zakupiło maszyny o wartości 300 000 zł. Zakup został zakwalifikowany do środków trwałych. Podatnik wybrał metodę liniową amortyzacji środków trwałych, której stawka roczna zgodnie z wykazem w załączniku ustawy wynosi 20%.
wartość amortyzacji rocznej: 300 000 zł x 20% = 60 000 zł
wartość amortyzacji miesięcznej: 60 000 zł : 12 = 5 000 zł
Amortyzacja środków trwałych metodą liniową pozwala na obniżenie stawki amortyzacji w czasie dokonywania odpisów.
Metoda liniowa indywidualna amortyzacji środków trwałych
W niektórych sytuacjach, podatnik może ustanowić dla siebie indywidualną stawkę amortyzacji. Takim przypadkiem jest sytuacja, gdy środki trwałe są stale używane i ulepszane oraz są wprowadzone po raz pierwszy do ewidencji przedsiębiorstwa.
Wprowadzenie indywidualnej stawki wiąże się z koniecznością ustalenia minimalnego okresu amortyzacji. W oparciu o Klasyfikację Środków Trwałych okresy te wynoszą:
- 24 miesiące, gdy wartość początkowa rzeczy jest mniejsza niż 25 000 zł
- 36 miesięcy, gdy wartość początkowa jest większa niż 25 000 zł, ale mniejsza lub równa 50 000 zł
- 60 miesięcy w pozostałych przypadkach
- 30 miesięcy dla środków transportu
Żeby zastosować stawkę indywidualną, podatnik musi udowodnić, że nabyty przez niego środek trwały jest używany co najmniej 6 miesięcy - dopiero wtedy można uznać, że środek jest używany. Natomiast uznanie środka za ulepszony następuje wtedy, gdy ulepszenie to stanowi 20% wartości początkowej.
Metoda linowa przyspieszona amortyzacji środków trwałych
Środki trwałe, które są wykorzystywane w sposób szczególny, mogą zostać zamortyzowane według odpowiednio powiększonych stawek podanych w wykazie stawek. Powiększenie to następuje przez pomnożenie stawki amortyzacyjnej danego środka podanej w wykazie przez konkretny współczynnik, który wynosi odpowiednio:
- 1,2 dla budynków i budowli używanych w warunkach pogorszonych
- 1,4 dla budynków i budowli używanych w warunkach złych
- 1,4 dla maszyn, urządzeń i środków transportu
- 2,0 dla maszyn i urządzeń poddanych szybkiemu postępowi technicznemu
Metoda degresywna amortyzacji środków trwałych
Metodę degresywną amortyzacji środków trwałych można zastosować, jeżeli środki te są maszynami i urządzeniami, które zaliczają się do grup 3 - 6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych. Metoda ta dotyczy również środków transportów, z wyłączeniem samochodów osobowych.
Metoda degresywna amortyzacji środków trwałych polega na przyjęciu malejącej stawki amortyzacyjnej. Oznacza to, że amortyzacja rozpoczyna się od możliwie najwyższej stawki, która maleje z biegiem używania środków. Stawkę na kolejny rok podatkowy oblicza się przez odjęcie odpisów amortyzacyjnych od kwoty netto używanego środka trwałego.
W momencie, gdy wartość rocznego odpisu będzie niższa od wartości rocznego odpisu w metodzie liniowej, podatnik będzie musiał przejść z metody degresywnej na metodę liniową. Przejście z jednej metody na drugą odbywa się z początkiem nowego roku podatkowego, dlatego należy obliczyć wartość rocznego odpisu w metodzie degresywnej przed końcem roku i porównać go z odpisem otrzymanym w metodzie liniowej.
Przykład:
Firma w grudniu 2016 r. zakupiła maszynę o wartości 400 000 zł, którą przyjęła do ewidencji środków trwałych. Maszyna wliczała się w grupę 5 Klasyfikacji Środków Trwałych, skorzystano więc z metody degresywnej amortyzacji. Stawka wynosi 20%, a współczynnik 2,0. Oznacza to, że stawka jest podwyższona i wynosi 40%. Amortyzacja rozpoczyna się od 2017 r.
Odpisy amortyzacyjne wynoszą więc:
2017 r. - podstawa obliczenia stawki wynosi 400 000 zł
odpis roczny: 400 000 zł x 40% = 160 000 zł
odpis miesięczny: 13 333 zł
2018 r. - podstawa obliczenia stawki: 400 000 zł - 160 000 zł = 240 000 zł
odpis roczny: 240 000 zł x 40% = 96 000 zł
odpis miesięczny: 8 000 zł
2019 r. - podstawa obliczenia stawki: 400 000 zł - 160 000 zł - 96 000 zł = 144 000 zł
odpis roczny: 144 000 zł x 40% = 57 600 zł - odpis jest niższy niż w metodzie liniowej
odpis miesięczny: 4 800 zł
Oznacza to, że w 2019 r. należy przejść na metodę liniową amortyzacji środków trwałych.
Jednorazowa metoda amortyzacji środków trwałych
Jednorazowa metoda amortyzacji środków trwałych dotyczy środków, które zaliczają się od grup 3 - 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (bez samochodów osobowych).
Ta metoda skierowana jest głównie do tzw. małych podatników oraz przedsiębiorców rozpoczynających działalność gospodarczą. Ważne jest to, że jednorazowa amortyzacja w jednym roku nie może przekroczyć równowartości 50 000 euro.
Przykład:
Firma w styczniu 2017 r. zakupiła maszynę o wartości 400 000 zł i w tym samym miesiącu wprowadziła ją do ewidencji środków trwałych. Urządzenie należy do 5 grupy Klasyfikacji Środki Trwałych, a firma należy do małych podatników. Stawka amortyzacji według wykazu wynosi 14%.
Odpisy amortyzacyjne:
2017 r. - 211 000 zł (jednorazowa amortyzacja)
W następnych latach dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z metodą liniową, której odpis naliczany jest od wartości początkowej:
odpis roczny: 400 000 zł x 14% = 56 000 zł
do amortyzacji zostaje: 400 000 zł - 211 000 zł = 189 000 zł
w 2018 r. - 56 000 zł
w 2019 r. - 56 000 zł
w 2020 r. - 56 000 zł
w 2021 r. do amortyzacji pozostanie 21 000 zł.
Amortyzacja zakłada, że jej stawka uwzględnia planowany czas ekonomicznego użytkowania środka trwałego. Jednocześnie jest ona kosztem podatkowym - w deklaracji wskazywana jest jako koszt uzyskania przychodu. W zależności od możliwości podatnik może wybrać odpowiednią dla siebie metodę amortyzacji środków trwałych.
Oceń ten artykuł:
