Jak sprawdzić wiarygodność finansową kontrahenta?
Zapewne zrobiłbyś wiele, żeby nie wejść w stosunki biznesowe z nierzetelnym kontrahentem. Co prawda nikt nie jest w stanie przewidzieć, które zobowiązania nie zostaną spłacone i kto stanie się dłużnikiem, z którym możesz mieć problemy. Jednak znaną maksymę „lepiej zapobiegać niż leczyć” możesz zastosować także w praktyce windykacji należności. Odzyskiwanie długu nie jest łatwe, dlatego przed zawarciem umowy, szczególnie z nieznanym kontrahentem, np. firmą, której wiarygodność nie jest potwierdzona warto sprawdzić jego historię kredytową oraz obecność w jednym z rejestrów dłużników, potocznie nazywanych „czarnymi listami dłużników”.
W jakich rejestrach szukać informacji o wypłacalności dłużników?
Jednym z takich miejsc jest BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej S.A. Jego zadaniem jest gromadzenie i udostępnianie informacji o obecnym zadłużeniu i historii kredytowej klientów banków, SKOK-ów i innych instytucji udzielających kredytów konsumenckich. W rejestrze Biura Informacji Kredytowej znajdziesz dane nie tylko o opóźnieniach w spłacie zadłużenia, ale również informacje o kredytach gotówkowych, hipotecznych, debetach na koncie, czy zobowiązaniach na kartach kredytowych. Co ważne, w tym rejestrze zbierane są dane nie tylko o długach nieterminowo spłacanych lub w ogóle długów nieodzyskanych, lecz również o tych, które zostały oddane zgodnie z terminem przez bardziej wiarygodne firmy. Celem BIK-u jest zwiększenie bezpieczeństwa obrotu, minimalizowanie ryzyka kredytowego i zapobieganie nadmiernemu zadłużeniu. Dostępność danych gromadzonych w BIK-u znacznie usprawnia i przyspiesza proces udzielania kredytu.
Biuro Informacji Kredytowej oferuje konsumentom płatne usługi polegające na:- sprawdzeniu własnej historii kredytowej w BIK;
- poznaniu oceny punktowej swojej historii kredytowej;
- sprawdzeniu poprawność swoich danych w BIK (przy czym błędne dane może skorygować tylko instytucja, na której wniosek zostały wpisane);
- zapobieganiu wyłudzeniu kredytów na swoje nazwisko;
- otrzymywaniu powiadomienia o zaległościach w spłacie swoich lub poręczonych kredytów.
Natomiast nasze dane w BIK-u mogą sprawdzić tylko określone instytucje, takie jak banki, SKOK-i, prokuratura, policja, czy sądy, nie mają za to wglądu doń osoby fizyczne. Istnieje jednak wiele portalów internetowych z kalkulatorami zdolności kredytowej, gdzie dowiedzieć się można, jak sprawdzić zdolność kredytową samodzielnie. Kredytodawcom dane o ich klientach udostępniane są w formie raportu. Na tej podstawie instytucje udzielające kredytów samodzielnie dokonują sprawdzenia zdolności kredytowej konsumenta oraz jej oceny.
Jak długo BIK może przechowywać dane
- w przypadku terminowej spłaty kredytu – do momentu jego spłaty;
- jeśli dłużnik zgodził się na przetwarzanie danych po spłacie kredytu – przez okres ustalony w momencie wyrażania takiej zgody (są one przechowywane w celu udostępniania bankom, SKOK-om i innym instytucjom dla oceny zdolności kredytowej);
- bez zgody konsumenta, dane mogą być przetwarzane przez 5 lat, jeśli z dłużnikiem wystąpią problemy, takie jak:
- nie uregulowano zobowiązania lub dopuszczono się zwłoki w spłacie powyżej 60 dni;
- a od momentu poinformowania klienta przez kredytodawcę o zamiarze przetwarzania tych danych upłynęło kolejnych 30 dni;
- w ograniczonym zakresie dane mogą być przechowywane w rejestrze przez 12 lat od wygaśnięcia zobowiązania, dla celów statystycznych.
Biuro Informacji Gospodarczej (BIG) to instytucja, która przyjmuje, przechowuje i udostępnia informacje gospodarcze dotyczące wiarygodności płatniczej konsumentów i przedsiębiorców. Do BIG-ów przekazywane są wyłącznie informacje o nierzetelnych dłużnikach, takich jak firmy, których wiarygodność jest mocno nadwyrężona np. o niezapłaconych rachunkach za energię, telefon, czy czynsz. Informacje w bazie danych umieszczają podmioty, które zawarły z BIG-iem stosowną umowę.
W Polsce działają 4 niezależne BIG-i, prowadzące osobne listy dłużników:- BIG InfoMonitor;
- Krajowy Rejestr Długów BIG;
- Rejestr Dłużników ERIF BIG;
- Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej (KBIG).
Biuro Informacji Kredytowej współpracuje tylko z jednym z tych biur – BIG InfoMonitor. Pozostałe biura konkurują ze sobą na rynku i nie ujawniają sobie informacji o dłużnikach wpisanych do ich rejestrów. Wobec tego skuteczna weryfikacja wiarygodności firmy może nastąpić tylko po zwróceniu się z zapytaniem do wszystkich czterech administratorów rejestrów.
Przedsiębiorca może sprawdzić:- dowolnego przedsiębiorcę, w tym siebie, bez ograniczeń;
- konsumenta, za jego pisemną zgodą.
- dowolnego przedsiębiorcę, firmę i ich wiarygodność bez ograniczeń;
- siebie, bezpłatnie raz na 6 miesięcy (nie może sprawdzać innych konsumentów).
Kiedy informacja o długu może zostać przekazana do BIG-u
- w przypadku konsumenta, gdy należność przekracza kwotę 200 zł i jest wymagalna od co najmniej 60 dni;
- w przypadku przedsiębiorcy, gdy należność przekracza kwotę 500 zł i jest wymagalna od co najmniej 60 dni;
- upłynął co najmniej miesiąc od wysłania dłużnikowi wezwania do zapłaty i informacji o zamiarze ujawnienia jego danych w BIG;
- powyższe warunki nie mają zastosowania, gdy dług został stwierdzony wyrokiem sądu albo ugodą zatwierdzoną przez sąd.
- po spłacie zadłużenia;
- po upływie 3 lat od ostatniej aktualizacji danych;
- nie później niż po upływie 10 lat od dnia ich archiwizacji.
Warto zajrzeć również do Krajowego Rejestru Dłużników Niewypłacalnych (KRD), prowadzonego w ramach Krajowego Rejestru Sądowego i Rejestru Przedsiębiorców. Każdy ma prawo wglądu do tych danych, jednak a by wyszukać dłużnika musisz znać jego numer RDN, czyli indywidualny numer przypisywany dla każdego wpisu (jeden dłużnik może być wpisany na podstawie wielu zgłoszeń, a co za tym idzie posiadać wiele numerów RDN). Posiadając inne dane identyfikujące podmiot (imię, nazwisko, PESEL czy REGON) możesz w wydziałach gospodarczych KRS sądów rejonowych uzyskać informacje o numerach RDN powiązanych z daną osobą.
Do rejestru dłużników niewypłacalnych (KRD) wpisuje się z urzędu
- osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, oraz wspólników odpowiedzialnych swoim majątkiem, w sytuacji, gdy:
- ogłoszono ich upadłość;
- dłużnik nie jest w stanie ze swojego majątku pokryć kosztów postępowania upadłościowego;
- prowadzona wobec dłużnika egzekucja została umorzona, gdyż jego majątek był niższy od kosztów egzekucyjnych;
- dłużników zobowiązanych do wyjawienia majątku przed sądem;
- osób, pozbawionych przez sąd upadłościowy prawa prowadzenia działalności gospodarczej oraz pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym lub spółdzielni, a także funkcji członka rady nadzorczej;
- dłużników alimentacyjnych zalegających z płatnością za okres powyżej 12 miesięcy.
Na wniosek wierzyciela można wpisać wyłącznie osobę fizyczną, gdzie dług musi być stwierdzony tytułem wykonawczym (np. nakazem zapłaty wydanym przez sąd, który to został opatrzony klauzulą wykonalności, ten sam, który kierujemy do firmy windykacyjnej, przy odzyskiwaniu długu).
Wniosek składny jest na formularzu w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania dłużnika. Wniosek o wpis do RDN podlega opłacie 300 zł.
Ważną różnicą w stosunku do BIK-u i BIG-ów stanowi wykreślanie wpisów z RDN. Spłata zadłużenia nie powoduje, że numer RDN zniknie z rejestru! Powinien tego dopilnować dłużnik. Jeśli nikt nie podejmie kroków w tym celu, wpis jest wykreślany po upływie 10 lat od umieszczenia go w Krajowym Rejestrze Dłużników (KRD)
Masz pytania na temat windykacji?
Zapytaj eksperta
Zadzwoń: 796 123 124
Mateusz Jakóbiak
prawnik
Potrzebujesz wsparcia?
Chętnie odpowiem na Twoje pytania.
Oceń ten artykuł:
