Pojęcie przedsiębiorcy z punktu widzenia prawa
Pojęcie przedsiębiorcy na tle historycznym
Pojęcie przedsiębiorcy jest zagadnieniem kluczowym w prawie gospodarczym, które reguluje podejmowanie, prowadzenie i zakończenie działalności gospodarczej.
Przedsiębiorca to, najprościej mówiąc, podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Pojęcie zbliżone do pojęcia przedsiębiorcy pojawiło się już w międzywojennej Polsce poprzez wprowadzenie do Kodeksu handlowego pojęcia kupca. W rozumieniu Kodeksu handlowego pojęcie kupca oznaczało osobę prowadzącą we własnym imieniu przedsiębiorstwo handlowe.
Po drugiej wojnie światowej pojęcie kupca zostało zastąpione pojęciem jednostki gospodarczej. Jako, że zmienił się wtedy również ustrój, jednostki gospodarczej rozróżniano na jednostki gospodarki uspołecznionej, w której dominującą formą własności była własność państwowa lub spółdzielcza oraz jednostki gospodarki nieuspołecznionej, w której dominującą formą własności była własność prywatna.
Później nastąpiły kolejne zmiany w zakresie nazewnictwa podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Pojęcie jednostki gospodarczej zostało zastąpione pojęciem podmiotu gospodarczego, który oznaczał każdą aktywną osobę na polu gospodarczym.
Obecnie obowiązujące pojęcie przedsiębiorcy nawiązuje do pojęcia kupca z Polski międzywojennej, a wprowadziła je ustawa wprowadzająca przepisy o Krajowym Rejestrze Sądowym.
Podstawowe definicje pojęcia przedsiębiorcy
Podstawowe definicje pojęcia przedsiębiorcy znajdziesz w dwóch aktach prawnych - Kodeksie cywilnym oraz ustawie - Prawo przedsiębiorców.
Przedsiębiorca na gruncie Kodeksu cywilnego
Kodeks cywilny zawiera jedną z podstawowych definicji pojęcia przedsiębiorcy.
Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Zgodnie z tą definicją przedsiębiorcą może być każdy podmiot prawa cywilnego:
- osoba fizyczna - czyli każdy człowiek.
- osoba prawna - jednostki organizacyjne, którym ustawa przyznaje osobowość prawną. Do takich podmiotów zaliczamy między innymi spółki kapitałowe prawa handlowego (czyli spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółkę akcyjną), stowarzyszenia, fundacje i spółdzielnie.
- jednostki organizacyjne niebędące osobą prawną ale posiadające zdolność prawną - potocznie nazywane ułomnymi osobami prawnymi. Zaliczamy do nich między innymi spółki osobowe prawa handlowego (spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną), wspólnoty mieszkaniowe, spółki kapitałowe w organizacji.
Osoby te są przedsiębiorcami wówczas, gdy prowadzą we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Sformułowanie „lub zawodową” oznacza, że przedsiębiorcami w rozumieniu Kodeksu cywilnego są także osoby wykonujące wolne zawody.
Przepisy Kodeksu cywilnego znajdziesz na: prawo.sejm.gov.pl.
Przedsiębiorca w ustawie - Prawo przedsiębiorców
Ustawa - Prawo przedsiębiorców wprowadza definicję pojęcia przedsiębiorcy na potrzeby wykładni tej ustawy. Definicja w niej zawarta jest zbliżona do definicji kodeksowej, a brzmi ona w sposób następujący:
Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Definicja zawarta w Prawie przedsiębiorców jest niezależna od definicji zawartej w Kodeksie cywilnej. Oznacza to, że nawet jeśli dana osoba nie będzie uznana za przedsiębiorcę w rozumieniu Prawa przedsiębiorców, nie wyklucza to, że będzie uznana za przedsiębiorcę w rozumieniu Kodeksu cywilnego.
Ponadto Prawo przedsiębiorców dzieli przedsiębiorców na pewne kategorie. Mianowicie, ustawa rozróżnia pojęcia przedsiębiorców z punktu widzenia średniorocznego zatrudnienia i czynników finansowych. W ten sposób ustawa wyróżnia:
- mikroprzedsiębiorcę - jest nim przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki - zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro;
- mały przedsiębiorca - jest nim przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki - zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro;
- średni przedsiębiorca - jest nim przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki - zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro.
Więcej na temat podziału na mikro, małe i średnie firmy znajdziesz w artykule:
- Czym jest mikro, mała, średnia oraz duża firma?
Do definicji pojęcia przedsiębiorcy zawartych w Kodeksie cywilnym oraz ustawie - Prawo przedsiębiorców, odwołuje się wiele innych aktów prawnych, na przykład ustawa o informowaniu o cenach towarów i usług, ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów czy ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych. Oznacza to, że w rozumieniu tych ustaw pojęcie przedsiębiorcy jest takie samo jak w Kodeksie cywilnym lub Prawie przedsiębiorców.
Ustawę - Prawo przedsiębiorców znajdziesz na: prawo.sejm.gov.pl.
Pojęcie przedsiębiorcy w innych aktach prawnych
Poza powyżej wskazanymi definicjami przedsiębiorcy, w aktach prawnych znajdziemy jeszcze inne definicje pojęcia przedsiębiorcy, które zostały stworzone na potrzeby interpretacji konkretnych przepisów.
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
W rozumieniu ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przedsiębiorcami są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej.
Definicja ta oznacza, że przedsiębiorcą może być każdy podmiot prawa w rozumieniu prawa cywilnego, z tym, że aby być przedsiębiorcą musi on faktycznie uczestniczyć w działalności gospodarczej.
Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
Jeszcze inną definicję zawiera ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Zgodnie z jej przepisami przedsiębiorcami są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które prowadzą działalność gospodarczą lub zawodową, nawet jeżeli działalność ta nie ma charakteru zorganizowanego i ciągłego, a także osoby działające w ich imieniu lub na ich rzecz.
Tak rozumiane pojęcie przedsiębiorcy oznacza, że mogą nim być wszystkie podmioty prawa w rozumieniu prawa cywilnego, które prowadzą działalność gospodarczą lub zawodową. W definicję wpisują się więc osoby wykonujące wolne zawody. Ponadto przedsiębiorcą jest także każdy podmiot prowadzący działalność, nawet jeśli działalność ta nie jest prowadzona w sposób ciągły i zorganizowany. Dodatkowo ustawa stanowi, że przedsiębiorcą jest nie tylko osoba lub jednostka prowadząca działalność - jest nim także osoba, która działa w imieniu lub na rzecz podmiotu będącego przedsiębiorcą.
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów
Definicja przedsiębiorcy w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów jest bardzo rozbudowana. Po pierwsze, przedsiębiorca w rozumieniu tych przepisów jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy - Prawa przedsiębiorców, czyli jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna posiadająca zdolność prawną wykonująca działalność gospodarczą.
Poza pojęciem przedsiębiorcy z Prawa przedsiębiorców, ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów rozumie również przedsiębiorcę jako:
- osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej;
- osobę fizyczną wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu;
- osobę fizyczną, która posiada kontrolę nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji;
- związek przedsiębiorców - na potrzeby przepisów dotyczących praktyk ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
Posumowanie
Pojęcie przedsiębiorcy, podobnie jak pojęcie działalności gospodarczej występuje w polskim prawie w wielu znaczeniach. Kodeks cywilny, jak i ustawa - Prawo przedsiębiorców przewidują ogólne definicje, do których odwołuje się wiele aktów prawnych. Jednakże wiele ustaw tworzy dla swoich potrzeb odrębne definicje pojęcia przedsiębiorcy, które mają zastosowanie tylko w konkretnych regulacjach.
Gotowe biznesplany
Planujesz założyć firmę?
Kup przykładowy biznesplan!
Cena już od: 29 zł
Zobacz listę biznesplanów ›lub
Zleć napisanie wniosku do Urzędu Pracy ›Oceń ten artykuł:
