Co warto wybrać windykację czy sprzedaż długu?
Czym jest windykacja, a czym sprzedaż długu?
Zarówno windykacja, jak i sprzedaż długu są sposobami wyegzekwowania długu i odzyskania przynajmniej części należnych wierzycielowi pieniędzy. Obie te formy regulują przepisy prawa cywilnego.
Windykacja pochodzi od łacińskiego słowa vindicatio, co dosłownie oznacza dochodzenie roszczeń. Ma ona na celu odzyskanie rzeczy z rąk osoby nieuprawnionej i w dzisiejszych czasach oznacza podejmowanie czynności prawnych prowadzących do wykonania zobowiązania dłużnika wobec wierzyciela. Z prawnego punktu widzenia istnieją dwa sposoby prowadzenia windykacji długu:
- windykacja polubowna, która polega na sprawdzaniu dłużnika, czy spłaca on należności i motywowaniu go do dobrowolnej zapłaty w razie opóźnień lub nakłonieniu go do podjęcia negocjacji i zawarcia ugody. Dotyczy to zarówno zobowiązań wymagalnych (teraźniejsze długi), jak i tych z przekroczonym terminem płatności
- windykacja sądowa, która ma na celu uzyskanie prawomocnego wyroku sądowego umożliwiającego przeprowadzenie egzekucji długu z majątku dłużnika poprzez komornika. Postępowanie sądowo-egzekucyjne odnosi się głównie do zobowiązań, w których upłynął termin ich wykonania.
Więcej o sposobach windykacji należności przeczytasz w poradniku Skuteczna windykacja należności, czyli jak odzyskać pieniądze od dłużnika a w nim:
- Jak wyegzekwować dług, czyli 5 sposobów windykacji należności
- Jak skutecznie negocjować oraz zawrzeć ugodę z dłużnikiem?
- Wezwanie do zapłaty, czyli na czym oprzeć żądanie spłaty należności
- Giełda długów - miejsce, gdzie możesz sprzedać wierzytelność
- Skuteczna windykacja - sądowa windykacja należności
- Komornicza egzekucja długów - jak prowadzić windykację z komornikiem
Sprzedaż wierzytelności, czyli długów polega na przeniesieniu ich ze zbywcy na nabywcę. Jest to tzw. cesja (przelew) wierzytelności, która odbywa się na podstawie umowy cywilnoprawnej zawieranej pomiędzy wierzycielem zwanym cedentem, a nabywcą zwanym cesjonariuszem. Przedmiotem umowy jest wierzytelność - wymagalna lub ta, której upłynął już termin płatności. Art. 509 Kodeksu cywilnego mówi, że istnieje możliwość zmiany wierzyciela bez zgody dłużnika, co oznacza, że wierzyciel ma prawo sprzedać wierzytelność (która jest jego prawem) osobie trzeciej. Powoduje to, że dłużnik (który ma obowiązek spłacić dług) musi spełnić świadczenie (spłacić dług) do rąk osoby trzeciej i nie potrzeba do tego zgody dłużnika. Forma cesji wierzytelności jest dowolna, jednak w sytuacji gdy wierzytelność była stwierdzona pisemnie, cesja powinna być dokonana w tej samej formie.
Kiedy sprzedać dług, a kiedy wybrać jego windykację?
Przedsiębiorca podejmując decyzję w jaki sposób chce odzyskać należności od dłużnika, powinien zastanowić się, która metoda będzie dla niego bardziej korzystna - windykacja czy sprzedaż długu. Najczęściej będzie to zależało od sytuacji materialnej dłużnika.
Windykacja, niezależnie od tego, czy będzie ona polubowna, sądowa, czy prowadzona przez firmę windykacyjną, będzie opłacalna dla przedsiębiorcy (wierzyciela) szczególnie wtedy, gdy dłużnik dysponuje majątkiem, który można zająć i spieniężyć. Jest to sytuacja korzystna, ponieważ istnieje możliwość odzyskania całości długu wraz z odsetkami. Dlatego rozpoczęcie windykacji długu jest zalecane jak najwcześniej.
Na przykład:
W przypadku, gdy nasz dłużnik ma kilku wierzycieli, może dojść do sytuacji, że nie będziemy mogli odzyskać swoich należności, ponieważ majątek dłużnika już zajęty przez innego wierzyciela. Dlatego im wcześniejsze rozpoczęcie windykacji, tym większe szanse na odzyskanie pieniędzy.
Windykacja jest opłacalna gdy:
- wierzytelność nie jest przedawniona
- posiadamy dokumenty potwierdzające istnienie długu
- możemy obciążyć jej kosztami dłużnika
Sprzedać wierzytelność można tylko wtedy, gdy w umowie między dłużnikiem a wierzycielem nie zawarto zapisu o zakazie cesji (zmiany wierzyciela). Sprzedaż długu jest dobrym rozwiązaniem wtedy, gdy egzekucja komornicza okazała się bezskuteczna lub dłużnik okazał się niewypłacalny. To samo dotyczy wierzytelności przedawnionych, które są niewygasłe, czyli takie, które nie mogą być przymusowo ściągane - dłużnik może, ale nie musi uregulować należność i jeżeli ją ureguluje, nie będzie mógł później żądać jej zwrotu.
Oczywiście żeby móc sprzedać dług musi pojawić się ktoś kto będzie chciał go odkupić. Długiem mogą być zainteresowane firmy windykacyjne specjalizujące się w handlu długami. Często potrafią one odzyskać pieniądze od dłużnika od którego zwykły przedsiębiorac nie był w stanie wyegzekwować nawet złotówki. Długiem mogą być również zainteresowani inni przedsiębiorcy, którzy chcieliby np. dokonać kompensaty rozliczeń.
Sprzedaż wierzytelności opłaca się przedsiębiorcy w szczególności wtedy, gdy:
- firma jest w złej kondycji finansowej i potrzebujemy natychmiast zastrzyku gotówki
- czasami sprzedaż długu może uratować przedsiębiorstwo przed upadłością
- dłużnik jest niewypłacalny lub ogłosił upadłość
- wierzytelność jest przedawniona
- egzekucja komornicza okazała się bezskuteczna
Zalety i wady windykacji oraz sprzedaży długów
Niezależnie od tego, jaką metodę egzekwowania należności przedsiębiorca wybierze, windykację czy sprzedaż długu, każda będzie miała swoje wady i zalety.
Zalety windykacji:
- przerwanie biegu przedawnienia - w momencie upływu terminu wykonania zobowiązania (terminu płatności) rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia, którego długość może wynosić od 2 do 10 lat (w zależności od charakteru zobowiązania). Wszczęcie windykacji oznacza, że termin przedawnienia ulega przerwaniu i w razie nieskutecznych działań i zaprzestaniu ich, biegnie na nowo
- możliwość odzyskania swoich należności w 100% ich wysokości wraz z odsetkami i dodatkowymi kosztami poniesionymi na windykację
Wady windykacji:
- windykacja może okazać się długotrwała - w zależności od tego na jaką formę windykacji zdecyduje się przedsiębiorca, taki będzie czas, który należy poświęcić odzyskaniu długów. Początkowe wezwania do zapłaty, sąd i komornik - to może trwać kilka-kilkanaście miesięcy
- windykacja długu oznacza ponoszenie dodatkowych kosztów jak opłata komornicza, czy wpis sądowy, które w razie nieskutecznego postępowania nie zostaną zwrócone
Korzyści ze sprzedaży długu:
- zaletą sprzedaży długu jest szybkie otrzymanie pieniędzy
- sprzedaż wierzytelności oznacza pozbycie się problemu zaległości dłużnika
- przedsiębiorca nie jest obciążony kosztami windykacyjnymi
- uniknięcie czasochłonnego postępowania sądowego i egzekucyjnego
Wady sprzedaży długu:
- odzyskana należność będzie tylko częścią rzeczywistego zadłużenia, a ceną za jaką wierzytelność została sprzedana i najczęściej jest ona dużo niższa niż wartość długu
Więcej o sprzedaży długów znajdziesz w artykule:
Skup długów i wierzytelności, czyli jak sprzedać dług
Skuteczność działań w zakresie windykacji oraz sprzedaży długu
Windykacja czy sprzedaż długu? Odpowiadając na to pytanie przedsiębiorcy zastanawiają się także nad tym, która metoda będzie bardziej skuteczna.
Częstym błędem popełnianym przez przedsiębiorców jest cierpliwe czekanie na zwrot długów. Tymczasem dłużnik może mieć już spore problemy finansowe. Należności od kontrahenta należy monitorować od momentu powstania zobowiązania, a działania windykacyjne podjąć już od pierwszego dnia po upływie terminu płatności.
Gdy upływa termin uregulowania długu, a kontakt z dłużnikiem się urwał, pierwsze co trzeba zrobić to spróbować się z nim skontaktować. Opóźnienia dłużnika nie zawsze wynikają z jego nieuczciwości, mogą to być na przykład chwilowe problemy, na które dłużnik nie miał wpływu. Jeżeli kontakt z kontrahentem jest znacznie utrudniony, albo nie ma go wcale przez uporczywe uchylanie, wtedy będziemy mieć też trudność z odzyskaniem długu.
Na przykład:
Wyobraź sobie sytuację, w której jesteś wierzycielem i zbliża się termin zapłaty. Dłużnik, który wcześniej się z Tobą skontaktuje w celu poinformowania o powstałym problemie, będzie przez Ciebie o wiele lepiej postrzegany, niż taki, który po upływie terminu spełnienia świadczenia będzie unikał kontaktów i uchylał się od spłaty długu. Po podejściu dłużnika do sprawy, przedsiębiorca będzie intuicyjnie wiedział, czy transakcja przebiegnie pomyślnie.
W sytuacjach trudnych, polubowne załatwienie sporu może nie wystarczyć. Bezsilność przedsiębiorców prowadzi do windykacji sądowej, albo zlecenia odzyskania długu specjalistycznej firmie windykacyjnej.
Windykacja długu daje możliwość odzyskania długu w całości, ale też odsetek za zwłokę i zwrot kosztów postępowania sądowego lub egzekucyjnego. Skuteczność działań windykacyjnych samego przedsiębiorcy w większości przypadków, nie daje jednak oczekiwanych skutków. Większą pewność odzyskania należności będzie dawała windykacja zlecona firmie windykacyjnej.
Co do skuteczności w sprzedaży długu, kwestia ta nie dotyczy bezpośrednio przedsiębiorców, ponieważ sprzedając wierzytelność, otrzymują za nią określoną, a podmiot kupujący, którym może być osoba prywatna lub firma windykacyjna zajmuje się już ściągnięciem należności samodzielnie. Odzyskany dług nie spływa do przedsiębiorcy, a do nabywcy wierzytelności.
Ile kosztuje windykacja
Koszty w procesie odzyskiwania długu różnią się w zależności od tego, jaką metodą wierzyciel zdecyduje się posłużyć. Każdy ze sposobów będzie prowadził do ponoszenia kosztów i im dłużej będzie to trwało, tym wydatki poniesione na ten cel będą rosły.
Koszty windykacji długu zależą od tego, na jaki sposób zdecyduje się wierzyciel: czy to będzie samodzielna windykacja polubowna, sądowa, czy zleci to firmie windykacyjnej. Podejmując windykację należności należy liczyć się z tym, że trzeba ponieść koszty na takie wydatki jak:
- koszt kontaktu z dłużnikiem
- koszty wysłanych wezwań do zapłaty
- prowizja dla firmy windykacyjnej lub kancelarii prawnej
- opłaty sądowe w przypadku postępowania sądowego
- koszty działania komornika
Zwrot kosztów sądowych przez dłużnika, takich jak na przykład opłata za pozew, sąd może nakazać w wyroku wydanego w sprawie. Jeżeli chodzi o przedsiębiorców, to mogą oni także żądać zwrotu kosztów poniesionych na innych etapach windykacji na podstawie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, jednak dotyczy to tylko transakcji zawartych po 28 kwietnia 2013 r. i tylko między przedsiębiorcami. Ustawa stanowi, że wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, czyli w momencie upływu terminu płatności, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, równowartość kwoty 40 euro, która stanowi rekompensatę za koszty odzyskiwania należności.
Kwota 40 euro stanowi ryczałt, więc nie uwzględnia rzeczywiście poniesionych wydatków. Jeżeli są one wyższe, wierzyciel może domagać się zasądzenia zwrotu kosztów ponad tą kwotę.
Koszty sprzedaży długu, jako że umowa cesji wierzytelności jest czynnością cywilnoprawną, sprowadzają się tylko do uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych. Nie dotyczy to jednak umowy, w której przynajmniej jedna ze stron jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług (VAT) lub jest od niego zwolniona. Trzeba jednak tutaj zaznaczyć że nigdy nie sprzedamy długu za 100% jego wartości, a niejednokrotnie będzie to np. 50% jego wartości co również może postrzegać jako koszt.
O tym, jaki sposób wybrać na odzyskanie należności, windykację czy sprzedaż długu, decyduje rodzaj wierzytelności, z jaką mamy do czynienia. Dla przedsiębiorcy w pierwszej kolejności bardziej korzystne będzie podjęcie tradycyjnej windykacji, ponieważ daje to szanse na odzyskanie należności w całości, czasami nawet bez ponoszenia na to dużych nakładów. Czasem wystarczy dobrze zredagowane wezwanie do zapłaty przesłane przez firmę windykacyjną by dłużnik uznał, że nie ma sensu przeciągać płatności i najzwyczajniej spłacił swoje zadłużenie. Sprzedaż wierzytelności powinna być ostatnim wyjściem awaryjnym, gdy wierzytelność okaże się niemożliwa do ściągnięcia.
Masz pytania na temat windykacji?
Zapytaj eksperta
Zadzwoń: 796 123 124
Mateusz Jakóbiak
prawnik
Potrzebujesz wsparcia?
Chętnie odpowiem na Twoje pytania.
Oceń ten artykuł:
