Źródła bieżącego finansowania działalności gospodarczej
Rodzaje finansowania ze względu na pochodzenie kapitału
W każdym przedsiębiorstwie wyróżniamy kapitał własny oraz kapitał obcy. Jak sama nazwa wskazuje, różnica pomiędzy nimi polega na tym, że kapitał własny pochodzi od samego przedsiębiorstwa (jego wspólników, akcjonariuszy czy też z zysku), kapitał obcy natomiast jest pozyskiwany z poza przedsiębiorstwa.
Wyróżniamy zatem dwa podstawowe źródła finansowania przedsiębiorstw: finansowanie wewnętrzne oraz zewnętrzne.
| Wewnętrzne źródła finansowania | Zewnętrzne źródła finansowania |
|---|---|
|
Jeśli dopiero planujesz założyć własną firmę to przeczytaj artykuły:
- Skąd wziąć pieniądze na założenie firmy?
- Dotacje z Urzędu Pracy na założenie firmy i rozpoczęcie działalności gospodarczej
- Dotacje z UE na otwarcie firmy i rozpoczęcie działalności gospodarczej
Wewnętrzne źródła finansowania
Zanim sięgniemy po zewnętrzne możliwości pozyskania kapitału warto przeanalizować bardziej przystępne opcje czyli finansowanie wewnętrzne. Oczywistą zaletą płynącą z tego typu rozwiązania jest brak ingerencji jaka może wpływać na naszą działalność od zewnętrznych podmiotów finansujących np. banku. Dzięki wyborowi wewnętrznego źródła finansowania zachowamy, więc pełną niezależność i autonomie. Jednak coś za coś - jeśli brakuje ci wystarczających środków to niestety nie będziesz w stanie zrealizować swojego pomysłu bez wsparcia z zewnątrz.
Zysk netto
Uważany jest za podstawowe źródło finansowania przedsiębiorstw. Jednak możliwość korzystania z niego zależy przede wszystkim od kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Ową kondycję możemy ocenić za pomocą podstawowych wskaźników finansowych firmy:
- płynności finansowej - która najogólniej mówiąc, rozumiana jest jako zdolność przedsiębiorstwa do terminowego wywiązywania się z zobowiązań
- rentowności - obliczana jest ona jako stosunek zysku do danej wielkości finansowej (której rentowność chcemy sprawdzić). Jest to narzędzie dzięki, któremu można porównywać efektywność różnych przedsięwzięć.
O przeznaczeniu zysku netto decydują zazwyczaj właściciele (udziałowcy lub akcjonariusze danego przedsiębiorstwa).
Odpisy amortyzacyjne
Amortyzacją jest zmniejszanie wartości dobra trwałego w czasie na skutek jego zużywania. Odpisy amortyzacyjne w znacznym stopniu wpływają na wynik finansowy. Poprzez uwzględnienie amortyzacji w kosztach uzyskanych przychodów zmniejszamy podstawę opodatkowania, a więc i należny podatek dochodowy. Kapitał pozyskany w ten sposób w całości pozostaje do dyspozycji przedsiębiorstwa.
Więcej na temat amortyzacji i metod amortyzacji środków trwałych przeczytasz w artykule:
Co to jest amortyzacja i na czym polega amortyzacja środków trwałych?
Wpływy ze sprzedaży aktywów
Kolejnym sposobem na pozyskanie gotówki jest możliwość sprzedaży aktywów, rozumianych jako poszczególne elementy majątku przedsiębiorstwa. Sprzedajemy zazwyczaj produkty gotowe, ale także środki trwałe, których rentowność nie jest satysfakcjonująca (jak było już wyżej wspomniane, rentowność jest to wskaźnik odzwierciedlający efektywność posiadanych składników majątku oraz gospodarowania nimi).
Więcej o aktywach i pasywach przeczytasz w artykule:
Aktywa i pasywa - definicja, przykłady i ich rodzaje
Faktoring
Faktoring jest formą finansowania przedsiębiorstwa, w której wyspecjalizowana jednostka zwaną faktorem przejmuje wierzytelności z tytułu sprzedaży produktów i usług od przedsiębiorstwa - faktoranta. Inaczej mówiąc faktor zobowiązuje się finansować faktoranta poprzez udzielanie mu pożyczek lub przejęcie jego należności. Wyróżniamy faktoring pełny, w którym faktor przejmuje pełne ryzyko niewypłacalności dłużnika oraz faktoring niepełny, w którym ryzyko pozostaje po stronie faktora. Faktoring, pomimo obecności w transakcji instytucji zewnętrznej, uznawany jest za źródło wewnętrzne, ponieważ finalnie pozyskiwane środki pieniężne pochodzą ze sprzedaży własnych produktów i usług. Zaletami płynącymi z tej metody finansowania są mniejsze formalności niż w przypadku kredytu oraz brak zwiększania zadłużenia, ponieważ generuje on zmiany jedynie po stronie aktywów. Wadą natomiast są wysokie koszty - odsetki od takiej usługi.
Więcej na temat faktoringu dowiesz się z artykułu:
Faktoring - ranking 13 firm faktoringowych 2024
Zewnętrzne źródła finansowania
W przypadku, gdy powyższe metody finansowania przedsiębiorstwa nie będą wystarczające, należy rozważyć możliwości płynące z zewnątrz. Wybór takiego sposobu finansowania wiąże się z pewnym ryzykiem, ponieważ uzależniamy się od kapitału obcego i instytucji, z której on pochodzi. Narażamy się także na duże koszty finansowe, które będą musiały być poniesione niezależnie od tego, czy przedsiębiorstwo wypracuje zysk, czy też stratę. Jednak mimo to zewnętrzne źródła finansowania często są jedyna możliwością aby szybko zdobyć wystarczające środki na przykład na nową, kapitałochłonną inwestycję lub po prostu utrzymanie płynności finansowej.
Kredyt bankowy i pożyczka
Jest to pisemnie zawarta umowa pomiędzy bankiem a kredytobiorcą. Bank udostępnia określoną kwotę, na określony czas i cel. Kredytobiorca zobowiązuje się zwrócić pożyczoną kwotę wraz z naliczonymi odsetkami. Kredyt bankowy podlega ścisłym regułom prawnym i związanych jest z nim wiele formalności.
Etapy realizacji kredytu bankowego:
- Wnioskowanie
- Analiza sytuacji finansowej
- Podjęcie decyzji kredytowej przez bank
- Podpisanie umowy
- Wypłata kredytu
- Kontrola zgodności wykorzystania kredytu zgodnie z jego przeznaczeniem.
Do zalet kredytu bankowego zaliczamy możliwość pozyskania dużych środków pieniężnych na konkretne inwestycje przy współpracy z doradcami kredytowymi. Jednakże zdecydowanymi wadami tej formy finansowania są trudności jego uzyskania, szczególnie w przypadku małych i rozwijających się przedsiębiorstw, a także wysokie raty oraz długi proces pozyskiwania kapitału. Kolejnym na pierwszy rzut oka podobnym do kredytu rozwiązaniem jest pożyczka. Jednak należy mieć świadomość, że występuje między nimi wiele różnic.
| Kredyt | Pożyczka | |
|---|---|---|
| Podstawa prawna | Prawo bankowe | Prawo cywilne |
| Podmioty udzielające | Banki | Wszystkie pozabankowe, a także osoby fizyczne |
| Cel | Określony w umowie | Dowolny |
| Rodzaj umowy | Zawarta na piśmie, ze szczegółowo określonym terminem spłaty oraz zawartymi kosztami | W zasadzie dowolna forma, jednakże zaleca się sporządzenie pisemnej umowy w celu zabezpieczenia |
Mogłoby się wydawać, że pożyczka jest zatem opcją o wiele korzystniejszą z powodu niemalże żadnych trudności z jej uzyskaniem, jednak jej istotną wadą jest fakt, że pożyczki udzielane są na o wiele niższe kwoty niż kredytu bankowe oraz nejednokrotnie znacznie wyższe odsetki.
Kredyt kupiecki
Kredyt kupiecki jest zgodą sprzedającego na otrzymanie płatności za sprzedaż towarów i usług w odroczonym terminie. Taka forma pozyskiwania kapitału sprawdza się jako alternatywa dla tradycyjnego kredytu bankowego, szczególnie w przypadku małych przedsiębiorstw o niskiej zdolności kredytowej. Kredyt kupiecki nie wymaga specjalnej formy prawnej, a jego zawarcie może być potwierdzone jedynie terminem odroczonej płatności zamieszczonym na fakturze. Tak więc zdecydowanymi zaletami kredytu kupieckiego są bardzo ograniczone formalności oraz łatwość uzyskania.
Leasing
Leasing polega na przekazaniu przez jedną ze stron - leasingodawcę przedmiotu do użytkowania leasingobiorcy na określony w umowie okres oraz za określonymi opłatami - ratami leasingowymi. Wyróżniamy dwa rodzaje leasingu: operacyjny oraz finansowy.
| Leasing operacyjny | Leasing finansowy |
|---|---|
|
|
Zaletami leasingu są: łatwy dostęp do potrzebnych urządzeń nawet w przypadku braku większej ilości gotówki oraz minimum trudności związanych z uzyskaniem leasingu. Wadami natomiast są wysokie koszty transakcji oraz ryzyko bankructwa firmy leasingowej.
O tym, czym jest leasing możesz przeczytać w artykułach:
- Leasing co to jest, jak działa i jakie są jego rodzaje.
- Leasing samochodu - co powinieneś o nim wiedzieć.
Emisja akcji/udziałów
Akcje są to papiery wartościowe wynikające z uczestnictwa akcjonariusza w spółce akcyjnej lub komandytowo-akcyjnej. Wyróżniamy dwa etapy emocji akcji:
- Emisję założycielską - wydawanie akcji przy tworzeniu nowej spółki
- Emisję kolejną - następuje przy powiększaniu kapitału zakładowego
Sprzedaż akcji może być kierowana tylko do określonego grona odbiorców lub wystawiana w ofercie publicznej. Oferta publiczna prowadzona jest zazwyczaj za pośrednictwem domu maklerskiego, więc wiąże się z dodatkowymi kosztami. Zaletą tego typu oferty jest możliwość dotarcia do znacznie szerszego grona odbiorców. Środki pieniężne, które wpłynęły ze sprzedaży akcji, księgowane są w aktywach jako gotówka i mogą być wykorzystywane do finansowania przedsiębiorstwa.
Udziały w spółkach osobowych oraz spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z jednej strony mają charakter strukturalny - ich posiadacze posiadają status wspólnika, z drugiej zaś charakter majątkowy - posiadanie ich upoważnia do udziału w zysku. W zamian za udziały spółki otrzymują okreslone wkłady od współników, które mogą mieć postac pieniężna lub majątkową. Spółka na samym początku emituje okresloną liczbę udziałów a w razie potrzeby - gdy wspólnik chce zwiększyć swoje wpływy w spółce lub gdy firma potrzebuje nowego inwestora - emitować nowe udziały.
Emisja papierów dłużnych (obligacji)
Obligacje są to papiery wartościowe. Ich emitent potwierdza zaciągnięcie pożyczki i jednocześnie wyraża swoje zobowiązanie wobec posiadacza obligacji do jej zwrotu w określonym terminie i z określonymi odsetkami. Podstawową różnicą, jaka występuje pomiędzy akcjami i obligacjami, jest fakt, że posiadacze akcji nie są właścicielami firmy. Emisja obligacji jest uznawana za jedną z najbardziej stabilnych form pozyskiwania kapitału i stanowi alternatywę dla długoterminowych środków pieniężnych pochodzących z instytucji bankowych. Zdecydowaną wadą są jednak duże koszty emisji oraz wysoka stopa procentowa.
Dotacje
Dotacja jest to forma pozyskiwania kapitału od różnych instytucji świadczących pomoc w tym zakresie. Obecnie uważa się, że największe znaczenie mają Europejski Bank Inwestycyjny oraz Europejski Fundusz Inwestycyjny. Dotacje są szczególnie istotne dla małych i średnich przedsiębiorstw, które są w początkowej fazie działalności i często mają problemy z pozyskaniem kapitału z innych źródeł finansowania.
Venture capital
Jest o rodzaj inwestycji finansowych, będących we wczesnej fazie rozwoju, co wiąże się z bardzo dużym ryzykiem finansowym. W przeciwieństwie do banków fundusze venture capital nie oczekują od firmy żadnych zabezpieczeń i przyjmują na siebie całe ryzyko. Wejście do firmy funduszu venture capital świadczy o podwyższeniu jej kapitału zakładowego, czy też akcyjnego. Venture capital oprócz zapewniania środków finansowych, świadczą również pomoc doradczą między innymi w kwestii zarządzania. Największą wadą korzystania z tej metody finansowania jest utrata autonomii właścicieli spółki na rzecz funduszu.
Anioł biznesu - Angel of business
Ten sposób finansowania polega na skorzystaniu z pomocy osoby zamożnej, która udostępnia swój kapitał w zamian za udziały w przedsiębiorstwie. Anioł biznesu angażuje się najczęściej w projekty w początkowej fazie rozwoju, wiążące się z dużym ryzykiem (podobnie jak spółki venture capital) Udział anioła biznesu w danym przedsięwzięciu szacuje się na okres około od 3 do 6 lat. Po tym czasie odsprzedaje on swoje udziały.
Podsumowując, istnieje wiele możliwości pozyskiwania kapitału. Każda z nich ma zarówno plusy, jak i minusy. Kluczem do wyboru sposobu finansowania powinny być: przeznaczenie oraz ilość potrzebnego kapitału, wielkość i etap działalności przedsiębiorstwa, a także okres na jaki kapitał ma być udostępniony.
Oceń ten artykuł:
