Zalety i wady prowadzenia firmy w formie franczyzy
Franchising, jak każda forma prowadzenia biznesu, ma swoje plusy i minusy. Każdy człowiek jest inny - co dla jednego będzie zaletą, dla innego może okazać się wadą nie do zaakceptowania. W tym kroku oprócz oczywistych zalet oraz wad wyróżniliśmy także kategorię czynników, które w zależności od indywidualnego postrzegania mogą być albo zaletą, albo wadą. W artykule znajdziesz również zestawienie rzeczy na które należy zwrócić uwagę przy wyborze: „własna marka czy franczyza?”.
W poniższej tabeli znajdziesz ogólne zestawienie wad i zalet franczyzy. Szczegółowo omówione poszczególne plusy i minusy franczyzy przeczytasz w dalszej części artykułu:
| Charakterystyka franchisingu | ||
|---|---|---|
| Zalety franczyzy | Zalety lub wady franczyzy | Wady franczyzy |
Zalety franczyzy
Łatwiejszy start
Rozpoczynając biznes w formie franczyzy, masz dużo łatwiejszy start niż rozpoczynając biznes pod własną marką.
Gdy uruchamiasz swoją autorską firmę, budujesz ją od początku, od samych fundamentów. Musisz przeanalizować wszystkie za i przeciw poszczególnych rozwiązań biznesowych, nabyć pewną wiedzę o rynku i branży, w której chcesz działać. Nie ominie Cię zapewne uczenie się na swoich błędach (szczególnie, jeśli to Twoja pierwsza firma).
Musisz także - zupełnie od zera - przyciągnąć klientów i zbudować ich zaufanie, rozreklamować swój biznes oraz zbudować zespół zaufanych i wykształconych w branży pracowników.
W przypadku franczyzy wiele “drzwi” jest już otwartych. Przystąpienie do znanej marki gwarantuje Ci rozpoznawalność na rynku. Nie jesteś sam - czujesz za sobą wsparcie franczyzodawcy, który przekazuje Ci know-how, czyli zasady prowadzenia przedsiębiorstwa.
Franczyzodawca w ciągu wielu lat swojej działalności biznesowej opracował optymalny sposób zarządzania firmą. Postępując według wytycznych franczyzodawcy nie musisz “wyważać otwartych drzwi”, tylko rozwijasz swoją działalność w oparciu o wypracowany wcześniej program.
Od franczyzodawcy otrzymasz niezbędne przeszkolenie i wiedzę, a często również materiały reklamowe i pierwszych klientów. Jako przedsiębiorca stajesz się częścią większej sieci i możesz stale liczyć na doradztwo i wsparcie franczyzodawcy.
Gotowy pomysł na biznes
Jeśli należysz do osób przedsiębiorczych, które od zawsze chciały mieć własną firmę, ale nie masz konkretnego pomysłu na biznes, franczyza jest idealnym rozwiązaniem dla Ciebie.
Rozwijając firmę - niestety - trzeba nieraz popełnić wiele błędów i zaangażować dużą ilość czasu na sprawdzenie co działa, a co nie; czy świadczona usługa lub oferowany produkt odpowiada klientom; jakie cechy produktu należy prezentować w reklamie, aby działała możliwie najefektywniej, itd.
Franczyza zapewnia gotowy i sprawdzony w praktyce pomysł na biznes. Nie musisz poświęcać swojego czasu i pieniędzy na testowanie różnych rozwiązań. Obecnie na rynku masz do wyboru ponad 1000 dostępnych systemów franczyzowych z kilkunastu branż, które już zostały sprawdzone w realiach rynkowych.
Minimalizacja ryzyka
Prowadzenie swojego biznesu w formie franczyzy obarczone jest dużo mniejszym ryzykiem niż otwarcie od zera firmy pod własną marką. Dlaczego tak jest?
Czynniki zmniejszające ryzyko biznesowe w prowadzeniu franczyzy:
- Znana i rozpoznawalna marka - otwierasz biznes pod znaną i rozpoznawalną marką, co sprawia, że możesz liczyć na klientów już od pierwszego dnia prowadzenia firmy.
- Wsparcie franczyzodawcy: know-how, szkolenia, doświadczenie biznesowe, doradztwo - najczęściej franczyzodawcy prowadzą specjalne szkolenia dla swoich franczyzobiorców, na których nauczą Cię swojego know-how i pokażą Ci w jaki sposób możesz zwiększyć swoje obroty. W trakcie funkcjonowania firmy rzetelny franczyzodawca kontroluje Twoje działania, a w razie kłopotów organizacyjnych i finansowych pomaga z nich wyjść.
- Pomysł na biznes sprawdzony na rynku - jeżeli otwierana firma jest dziesiątą, dwudziestą czy setną placówką franczyzową, znaczy to, że rynek zweryfikował już dany pomysł na biznes i jest na niego zapotrzebowanie. Mówiąc inaczej - jeżeli innym franczyzobiorcom się udało, dlaczego Tobie ma się nie udać?
- Model depozytowy franczyzy handlowej minimalizuje ryzyko finansowe w przypadku niesprzedania towarów (franczyzobiorca nie kupuje towarów, a otrzymuje je w depozyt od franczyzodawcy; dlatego nie traci pieniędzy, kiedy np. nie sprzeda się końcówka kolekcji ubrań).
Ciekawostka:
Z badań przeprowadzonych przez firmę PROFIT System®️ wynika, że pełny okres umowy franczyzowej przeżywa aż 80% firm. Jak sytuacja przedstawia się na tle ogólnych statystyk? Z badania firmy Euler Hermes wynika, że w pierwszym roku prowadzenia działalności gospodarczej upada 30% nowych firm, natomiast po 5 latach prowadzenia firmy upada ponad 70% firm.
Znana i rozpoznawalna marka
Budowanie marki to nieraz wieloletnia, ciężka i konsekwentna praca. Jedną z najcenniejszych wartości związanych z franczyzą jest właśnie korzystanie z rozpoznawalnej marki.
Często ludzie wchodząc do swojej ulubionej restauracji, placówki bankowej czy robiąc zakupy w najbliższym sklepie osiedlowym nawet nie uświadamiają sobie, że dany biznes jest prowadzony w formie franczyzy.
Dzięki przystąpieniu do systemu franczyzowego, otrzymujesz prawo do korzystania z marki i znaku towarowego rozpoznawalnego na szeroką skalę. Często jest to skala ogólnopolska, czasami - europejska lub nawet światowa (jak chociażby w przypadku McDonald’s).
Należy jednak pamiętać, że:
- angażując się we franczyzę, stajesz się współodpowiedzialny za dobro marki. Twoją rzetelną pracą i zaangażowaniem możesz przyczynić się do jej rozwoju. Brakiem pracy i zaangażowania godzisz w dobro całej marki.
- nawet najlepsza i najbardziej rozpoznawalna marka nie przyniesie Ci korzyści, jeśli - po prostu - nie będziesz pracował. Nie można liczyć na zysk i sukces w biznesie, czekając jedynie z założonymi rękami. Znana marka sama z siebie nie przyniesie Ci zysku.
Wsparcie i know-how ze strony franczyzodawcy
Franczyzodawcy to osoby z dużym doświadczeniem biznesowym, które chętnie dzielą się swoją wiedzą. Od tego, jak duże obroty osiągniesz, będzie zależało również ich wynagrodzenie (zazwyczaj franczyzodawca otrzymuje określony procent od uzyskanych przez Ciebie dochodów lub obrotów). Dlatego też franczyzodawcy zależy tak samo jak Tobie, aby Twój interes osiągał jak największe zyski.
Wsparcie franczyzodawcy objawia się w działaniach takich jak m.in.:
- pomoc w znalezieniu odpowiedniej lokalizacji placówki
- wynegocjowanie korzystniejszych warunków najmu lub zakupu lokalu dla firmy
- wynegocjowanie lepszych cen towarów u dostawców
- przeprowadzenie kampanii promocyjnej na otwarcie placówki
- tworzenie i dostarczanie artykułów reklamowych i marketingowych do firmy
- promocja placówki w mediach ogólnopolskich
- dostęp do bazy klientów franczyzy
- doradztwo organizacyjne, prawne, finansowe
- szkolenia dla franczyzobiorcy
- szkolenia dla pracowników firmy
- udostępnienie miejsca na stronie internetowej franczyzy
- udostępnienie profesjonalnego oprogramowania IT
- pomoc w rekrutacji pracowników
Zalety lub wady franczyzy
Określony czas franczyzy
Umowa franczyzowa jest zazwyczaj podpisywana na określony czas. W związku z tym pojawia się problem braku pewności, czy franczyzodawca przedłuży z Tobą umowę po upływie tego czasu.
Dla jednych będzie to wada, bo takie rozwiązanie wprowadza poczucie niestabilności, dla innych - zaleta, bo przez ten czas mogą zastanowić się, czy dana forma współpracy im odpowiada. Jeżeli nie, po upływie określonego czasu będą mogli z niej po prostu zrezygnować bez dodatkowych konsekwencji wynikających z zerwania umowy.
Zależność od franczyzodawcy
Wybierając franczyzę jako formę prowadzenia własnej firmy, musisz pamiętać, że związujesz się z franczyzodawcą zapisami umowy.
W oparciu o te zapisy będziesz musiał spełniać szereg wymogów i standardów, tak aby zachować spójność i elementy charakterystyczne dla całej sieci franczyzowej. W umowie franczyzy zazwyczaj znajduje się szczegółowy wykaz działań, które są dozwolone oraz zakazane.
Franczyzodawca ma także prawo do przeprowadzania kontroli w jednostkach franczyzowych i do wglądu w dokumenty, rachunki, faktury firmy franczyzobiorcy. Dawca licencji “trzyma rękę na pulsie”, aby znać sytuację firmy i ewentualnie zareagować, zainicjować zmiany, itp.
Dla części osób będzie to znaczne ułatwienie.
Dla osób, które cenią sobie niezależność, będzie to oczywiście wada.
Niewiele miejsca na innowacyjność i kreatywność franczyzobiorcy
Franczyzobiorca posiada względnie niewielkie “pole do popisu” we wdrażaniu nowych rozwiązań biznesowych i technologicznych. Kierunek, w którym ma iść działalność firmy, ustala przede wszystkim franczyzodawca i to on ma ostateczne słowo jeśli chodzi o decyzje z nią związane.
Nie oznacza to, że franczyzobiorca jest jedynie pracownikiem franczyzodawcy. Jest jego biznesowym partnerem i może inicjować pewne zmiany w przedsiębiorstwie.
Jeżeli jednak nade wszystko cenisz sobie indywidualność i niezależność, franczyza nie jest dobrym rozwiązaniem dla Ciebie. Franczyza nie jest także dla osób, które odkryły genialny, przełomowy produkt lub usługę i chcą podpisywać je swoim nazwiskiem.
Dla osób, które w biznesie ponad indywidualność przedkładają bezpieczeństwo i pewność, względnie mała elastyczność i decyzyjność w działaniach będą zaletami.
Wady franczyzy
Opłaty franczyzowe
Chcąc rozpocząć działalność w formie franczyzy, musisz liczyć się z tym, że nic nie dostaniesz za darmo i będziesz musiał ponieść koszty. Opłaty franczyzowe nieco uszczuplą Twoje zarobki.
Na początku będziesz musiał uiścić opłatę za pakiet franczyzowy, czyli za możliwość korzystania ze znaku towarowego, know-how, szkoleń, pomocy i doradztwa.
W trakcie działalności firmy musisz liczyć się z tym, że franczyzodawca zapewne będzie oczekiwał od Ciebie zapłaty ustalonego procentu od zysku lub od osiąganych przez Ciebie obrotów. W niektórych systemach franczyzowych obowiązują także opłaty miesięczne oraz składki na fundusz marketingowy.
Rodzaje i wielkości opłat powinny być opisane w umowie franczyzy. Jeśli jakiejś opłaty nie zapisano w umowie, franczyzobiorca nie ma obowiązku jej uiszczać.
Rzadkim, lecz uwzględnianym w umowie zagadnieniem są ewentualne kary umowne za poważne naruszenie zasad współpracy franczyzowej. Franczyzobiorca w konsekwencji bardzo poważnych wykroczeń (np. takich jak działalność konkurencyjna w trakcie obowiązywania umowy lub złamanie zasady poufności informacji) musi zapłacić franczyzodawcy ustaloną kwotę kary.
Efekt domina w czasie kryzysu marki
Jeśli marka ucierpi w związku z działaniami jednego z franczyzobiorców lub jej właściciela, mogą ucierpieć wszyscy członkowie sieci franczyzowej.
Przykładowo:
Jeżeli klient zatruje się jedzeniem serwowanym w jego ulubionej restauracji w Krakowie, nie tylko już nigdy się do niej nie wybierze, ale także nie uda się do restauracji tej samej marki w Warszawie. Jeszcze gorzej, jeśli zrobi się o tym głośno w mediach. Mówimy tutaj o efekcie domina.
Jak widzisz, jeden błąd innego przedsiębiorcy może mieć wpływ na Twoje przychody. Dlatego właśnie wielu franczyzodawców ma przygotowane tzw. pakiety ratunkowe, służące do wyciągania franczyzobiorców z tarapatów. Na bieżąco monitorują działania swoich franczyzobiorców i gdy zaczyna się dziać coś niepokojącego, wprowadzają działania mające na celu eliminację zagrożeń.
Rada:
Gdy będziesz decydował się na wybór franczyzy, zweryfikuj, czy franczyzodawca prowadzi działania monitorujące poczynania swoich franczyzobiorców i czy ma wypracowane sposoby na radzenie sobie z ewentualnymi kryzysami.
Upadek franczyzodawcy
Upadek franczyzodawcy powoduje, że nie możesz już dalej prowadzić swojego biznesu pod jego marką.
Dobra wiadomość jest taka, że nie będziesz odpowiadał za długi swojego franczyzodawcy.
Niestety - zła wiadomość jest taka, że będziesz musiał zmierzyć się z rebrandingiem swojej firmy i ze zmianą sposobu jej prowadzenia, ponieważ Twoja umowa z franczyzodawcą zapewne zostanie rozwiązana.
W obliczu takiej sytuacji możesz:
- zamknąć firmę;
- otworzyć własną markę;
- przejść pod skrzydła konkurencyjnego franczyzodawcy (co często okazuje się korzystnym rozwiązaniem. Franczyzodawcy dużo bardziej opłaca się przejąć franczyzobiorcę, który zna realia danego rynku i jest zorientowany we franchisingu).
Rada:
Upadek Twojego franczyzodawcy nie musi oznaczać dla Ciebie zakończenia biznesu. Taka sytuacja może stać się okazją przejścia do innej sieci franczyzowej na lepszych warunkach lub do rozpoczęcia biznesu pod własną marką.
Własna marka czy franczyza?
Jeżeli decydujesz się na rozpoczęcie własnego biznesu, to pewnie zastanawiasz się, czy otworzyć firmę w formie franczyzy czy jednak prowadzić firmę pod własną marką. Każde z tych rozwiązań ma zalety i wady.
Własna marka czy franczyza? Aby odpowiedzieć na to pytanie możesz skorzystać z prostego testu. Odpowiedz szczerze na poniższe pytania:
- Czy chcę otworzyć firmę, ale nie mam jeszcze żadnego konkretnego pomysłu na biznes?
- Czy chcę prowadzić firmę, ale czuję, że mam zbyt małe doświadczenie w tym zakresie?
- Czy chcę otworzyć biznes, który od razu będzie rozpoznawalny wśród klientów?
- Czy chcę zostać przeszkolony i przygotowany do prowadzenia własnej firmy?
- Czy chcę cieszyć się prowadzeniem własnej firmy przy zminimalizowanym ryzyku?
- Czy chciałbym móc korzystać z doradztwa osób, które są bardziej doświadczone ode mnie w prowadzeniu biznesu?
- Czy wolę być prowadzony za rękę w zarządzaniu firmą niż być całkowicie niezależnym?
Jeżeli na większość pytań odpowiedziałeś twierdząco, to franczyza może być dla Ciebie lepszym rozwiązaniem niż założenie firmy pod własną marką.
Charakterystyka franczyzy:
- ponosisz niewielkie ryzyko prowadzenia działalności, dzięki temu, że korzystasz z rozpoznawalnej marki i masz wsparcie franczyzodawcy
- korzystasz z rozpoznawalnej marki, dlatego nie musisz ponosić aż tak dużych nakładów na szeroko pojęty marketing
- zostajesz przeszkolony i otrzymujesz know-how prowadzenia konkretnego biznesu
- możesz skorzystać z pomysłu na biznes, który już został sprawdzony przez rynek i działa
- możesz liczyć na pomoc franczyzodawcy, który jest doświadczony w prowadzeniu firmy
- musisz posiadać konkretną wielkość kapitału własnego na start
- stajesz się częścią dużej sieci, a większemu podmiotowi trudniej jest upaść niż małej firmie, która dopiero się rozwija (zgodnie z powiedzeniem "too big to fail")
- musisz uiszczać opłaty franczyzowe
- nie jesteś niezależny w podejmowaniu decyzji biznesowych
- musisz się dostosować i spełniać wszelkie wymogi wynikające z przynależności do sieci franczyzowej
Charakterystyka prowadzenia firmy pod własną marką:
- jesteś niezależny w podejmowaniu wszelkich decyzji
- budujesz własną markę - z jednej strony ponosisz większe wydatki na szeroko pojęty marketing, z drugiej strony czujesz satysfakcję ze stworzenia czegoś unikatowego
- twoje działania nie są ograniczone przez nikogo
- własna firma wymaga od Ciebie większego zaangażowania czasu i energii
- możesz otworzyć firmę bez posiadania dużego kapitału własnego
- do wszystkiego musisz dojść sam (brak wsparcia i know-how)
- Twój pomysł nie jest zweryfikowany przez rynek
- może być Ci trudno konkurować z dużymi firmami i z sieciami franczyzowymi
Gotowe biznesplany
Planujesz założyć firmę?
Kup przykładowy biznesplan!
Cena już od: 29 zł
Zobacz listę biznesplanów ›lub
Zleć napisanie wniosku do Urzędu Pracy ›Oceń ten artykuł:
