Franchising - poznaj jak działa oraz jego wady i zalety

Czym jest franchising?

Franchising (franczyza) to umowa między co najmniej dwoma przedsiębiorcami, w której jeden z nich (franczyzodawca) udziela drugiemu (franczyzobiorcy) pewnego rodzaju „pozwolenia” na prowadzenie działalności pod swoją marką oraz przekazuje do tego niezbędną wiedzę, czyli tzw. know how i udziela wsparcia handlowego i pomocy technicznej. Z kolei franczyzobiorca w umowie tej zobowiązuje się do sfinansowania działalności i prowadzenie jej pod nazwą franczyzodawcy.

Ogólna definicja franchisingu ma zastosowanie do każdego z wyróżnianych jego rodzajów, którymi są:

• franchising produkcyjny, w którym franczyzobiorca prowadzi produkcję określonych towarów korzystając z technologii franczyzodawcy
• franchising dystrybucyjny, w którym franczyzobiorca zajmuje się produkcją, natomiast dystrybucją zajmuje się już franczyzodawca
• franchising usługowy, który polega na obsłudze klienta franczyzodawcy przez franczyzobiorcę

Oprócz wskazanych form franchisingu, możemy wyróżnić również jego rodzaje:

1. franchising indywidualny (bezpośredni) - polega na tym, że franczyzodawca sam sprzedaje prawo do prowadzenia działalności gospodarczej pod szyldem swojej marki, na określonym terytorium przez określony czas
2. franchising wielokrotny - polega na tym, że franczyzobiorca sprzedaje prawo do prowadzenia działalności gospodarczej pod marką firmy macierzystej na określonym terytorium przez określony czas kolejnym podmiotom
3. subfranchising - polega na tym, że franczyzodawca sprzedaje prawo do otwierania kolejnych lokali pod swoim szyldem pośrednikowi, który może wtedy zawierać umowy franczyzowe z kolejnymi franczyzobiorcami. Pośrednik ma więc za zadnie znajdować kolejnym franczyzobiorców i udzielanie im niezbędnej pomocy w rozpoczęciu i prowadzeniu działalności gospodarczej. Koszty związane z wprowadzaniem franczyz ponosi w tym modelu pośrednik, natomiast zysk z ich działalności dzielony jest między franczyzodawcę, pośrednika i firmę macierzystą. Subfranchising najczęściej występuje w firmach, które działają na skalę międzynarodową.

Za co odpowiada franczyzodawca, a za co franczyzobiorca?

Umowa franchisingu zawierana jest pomiędzy dwoma podmiotami - franczyzodawcą i franczyzobiorcą. W umowie obie strony zobowiązują się do pewnych działań, które stają się ich obowiązkami. Do czego konkretnie się zobowiązują?

Franczyzodawca

Franczyzodawca jest podmiotem gospodarczym o ugruntowanej pozycji rynkowej, który udziela pozwolenia na korzystanie przez franczyzobiorcę ze swojego znaku towarowego i marki firmy. Franczyzodawca poszukuje franczyzobiorców, którzy będą w stanie spełnić określone warunki panujące w sieci swojego biznesu. Najczęściej franczyzodawcy poszukują osób, które znają rynek, na jakim chcą działać oraz są gotowe do podporządkowania się panującym zasadom w działalności franczyzodawcy.

W zamian za gotowość podjęcia współpracy przez franczyzobiorcę na narzuconych z góry zasadach, franczyzodawca udziela wszelkiej pomocy:

• finansowej
• handlowej
• technicznej

Z drugiej jednak strony, franczyzodawca czuwa nad przestrzeganiem zasad i standardów panujących w stworzonej przez siebie marce.

Franczyzobiorca

Franczyzobiorca jest podmiotem gospodarczym, który prowadzi działalność gospodarczą pod znaną marką stosując się do określonych zasad, co staje się jego obowiązkiem. Franczyzobiorca jest odpowiedzialny za:

• zobowiązania finansowe związane z utrzymaniem i prowadzeniem działalności
• utrzymanie odpowiednich standardów jakości
• prowadzenia księgowości według zasad określonych przez franczyzodawcę
• regularnego przekazywania sprawozdań finansowych do franczyzodawcy w celu ich kontroli

Jak zacząć działalność gospodarczą w ramach franchisingu?

Aby dołączyć do grona franczyzobiorców należy przygotować się na konieczność wyłożenia pewnej sumy pieniężnej na rozpoczęcie działalności oraz dostosowanie się do szeregu wymagań nałożonych przez franczyzodawcę.

Wiecej na temat zakładania działaności gospodarczej dowiesz się z poradników:
- Plusy i minusy, czyli z czym wiąże się rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej
- Planujesz założyć firmę - opracuj model biznesowy
- Jak założyć własną firmę - zakładanie działalności gospodarczej krok po kroku

Koszty franchisingu

Zaczynając od sumy pieniężnej, jaką trzeba będzie ponieść na rozpoczęcie działalności pod marką innego przedsiębiorstwa, to zależy ona od kilku czynników, wśród których najważniejszymi są:

• gałąź gospodarki, w której chcesz rozpocząć swój biznes
• stopień rozpoznawalności firmy, pod którą chcesz mieć swoją działalność - sprawa w tej kwestii wydaje się być oczywista, że im bardziej popularna firma, tym większa szansa na sukces
• zakup licencji, która jest podstawą do podjęcia współpracy z określoną firmą

Wydatki nie kończą się jednak tylko na etapie rozpoczęcia działalności. Zanim zdecydujesz się na prowadzenie biznesu na zasadzie franczyzy, musisz wiedzieć, że jako franczyzobiorca będziesz zobligowany do uiszczania opłat franczyzowych na rzecz franczyzodawcy. Najprościej można określić te opłaty jako podział uzyskanym zyskiem.

Jaki sektor wybrać?

Wybór branży, w jakiej chcesz działać zależy wyłącznie od Ciebie. Warto jednak dokładnie przemyśleć swój wybór. W rozpoczęcie każdego biznesu, tak i franchisingowego musisz zainwestować środki pieniężne, a także swój czas i własną pracę. Dlatego przy wyborze sektora, w którym chcesz działać dobrze będzie kierować się swoimi zainteresowaniami i czymś co lubimy, tak żeby później praca była dla Ciebie nie tylko źródłem dochodu, ale też sprawiała Ci radość i satysfakcję.

Współpraca z franczyzodawcą

Współpraca z franczyzodawcą zawiązuje się z chwilą zawarcia z nim umowy franczyzy. Umowa należy do kategorii tzw. umów nienazwanych, ponieważ nie ma prawnych unormowań dotyczących tego, jak ma wyglądać konstrukcja takiej umowy. Mimo tego, że umowa franczyzy nie ma jednego, określonego wzorca, pewne elementy, które powinny się w niej znaleźć są obowiązkowe:

• definicje pojęć, które znajdą się w umowie, np. „Jan Kowalski, zwany dalej franczyzodawcą”
• postanowienia związane z zawarciem umowy
• prawa i obowiązki stron umowy
• rozwiązanie umowy i przyczyny takiego zdarzenia

Pakiet franczyzowy

Współpraca z franczyzodawcą opiera się głównie na zawartej z nim umowie, w której określone zostają wszystkie podstawowe prawa i obowiązki obu stron. Jednak oprócz umowy, franczyzodawca przekazuje komplet dokumentów, który nazywany jest pakietem franczyzowym, który wskazuje pełną koncepcję prowadzenia działalności proponowaną przez franczyzodawcę.

Pakiet franczyzowy składa się przede wszystkim z:

1. znaku towarowego - przy zawarciu umowy franczyzy zostaje udzielona licencja na znak towarowy franczyzodawcy, pod którym będziesz mógł prowadzić swoją działalność bądź umieszczać go na swoich towarach. Jest to jeden z podstawowych elementów wyróżniających markę na tle innych produktów, dlatego możliwość korzystania z niego będzie dla Ciebie istotna, szczególnie ze względu na wcześniej wypracowaną renomę.
2. Know-how, który oznacza całokształt fachowej wiedzy, jaka dotyczy stosowanych technologii, a także doświadczeń zdobytych w prowadzeniu działalności określonego typu. Udzielony know-how może być na:
   • dystrybucję produktu, która polega na przekazaniu asortymentu produktów lub usług
   • koncepcję działalności, czyli przekazanie pełnej koncepcji na prowadzenie działalności razem ze wskazówkami w kwestii sprzedaży towarów usług oraz prowadzenia całej firmy
3. Podręcznik operacyjny, który zawiera obszerny i szczegółowy opis zasad, na jakich ma być prowadzona działalność w ramach licencji franczyzowej. Wyznacza także reguły postępowania, które ma zmierzać do ochrony tajemnicy handlowej. W zależności od branży, w jakiej działalność zostaje podjęta, podręcznik zawiera różne kwestie, jednak do najbardziej popularnych i uniwersalnych można zaliczyć:
   • opis systemu
   • niezbędne wyposażenie i wystrój lokalu
   • organizacja przedsiębiorstwa, w które wlicza się na przykład dni i godziny otwarcia
   • wzory umów dla pracowników
   • obsługa serwisowa
4. usługi świadczone przez franczyzodawcę na rzecz franczyzobiorców - franczyzodawcy również zależy na osiągnięciu sukcesu i wypracowaniu jak największego zysku w każdym nowo powstałym lokalu. Dlatego też często pomaga on przygotować się do nowych zadań oraz prowadzenia działalności. Sprawna organizacja systemu to klucz do sukcesu, a żeby osiągnąć doskonałą organizację, należy przedsięwziąć wiele szkoleń. W związku z tym, jeszcze przed otwarciem lokalu franczyzodawca świadczy usługi na rzecz franczyzobiorcy, do których zalicza się:
   • programy szkoleniowe
   • pomoc w przygotowaniu lokalu
   • rekrutacja personelu
   • organizacja kampanii promocyjnej
5. opłaty franczyzowe, gdzie powinno zostać określone jakie opłaty będą pobierane oraz w jakich wysokościach.

Plusy i minusy franchisingu

Mimo tego, że franchising jest sprawdzonym sposobem prowadzenia działalności przez wielu przedsiębiorców, ma on swoje jasne i ciemne strony. Zanim zdecydujesz się prowadzić biznes na zasadach franczyzy, musisz mieć świadomość, że będziesz musiał dostosować się do standardów obowiązujących w sieci i w związku z tym, w takiej działalności nie będzie miejsca na indywidualność.

Zalety franchisingu

Franchising z pewnością jest formą bezpieczniejszego biznesu, ze względu na to, że działa się na sprawdzonym pomyśle na firmę wraz z opracowanymi i przetestowanymi procesami biznesowymi, które dają namiastkę gwarancji sukcesu. Oprócz tej cechy, która wydaje się być główną zaletą umowy franczyzowej, do zalet franchisingu należą również:

• wsparcie od franczyzodawcy, które może okazać się cenne, a w szczególności na początku działalności na rynku. To, jakie wsparcie oferuje franczyzodawca zazwyczaj zależy od tego, z jakim kontrahentem ma on do czynienia. Najczęściej jednak franczyzodawca zobowiązuje się do pomocy w znalezieniu właściwego lokalu oraz w otwarciu nowego punktu, a także organizacji szkoleń dla pracowników w zakresie prowadzenia firmy, obsługi, metod produkcji, czy przygotowania towaru i promocji
• zminimalizowanie ryzyka gospodarczego - działając na podstawie sprawdzonego modelu biznesowego pod marką znanej sieci ryzyko upadłości Twojego biznesu zostaje zmniejszone. Dzieje się tak dlatego, że przez cały czas trwania umowy franczyzowej franczyzodawca jest w stanie udzielić Ci pomocy, bo w końcu dobrze prosperujący interes jest także w jego interesie
• ograniczenie kosztów promocji i reklamy - jeżeli rozpoczynasz działalność pod znaną marką, która posiada już swoją renomę, to przyciągnięcie klientów nie sprawi żadnego problemu. Ograniczysz tym samym koszty reklamy i promocji, ponieważ firma jest już rozpoznawana
• system dostawy, który zobowiązuje do pobierania towarów od konkretnego dostawcy. Mimo tego, że może się wydawać to obowiązkiem, to z pewnością jest to korzystne. Takie rozwiązanie gwarantuje, że towar jest sprawdzony i odpowiedni, a oprócz tego można liczyć także na dobre warunki jego zakupu i obniżki cen.

Wady franchisingu

Niestety każdy pomysł na biznes, tak i franchising, ma swoje wady:

• kontrola franczyzodawcy, która będzie sprowadzać się do sprawdzania, czy wypełniasz warunki zawartej umowy franczyzowej. Jest to prawo franczyzodawcy, więc mimo tego, że właścicielem swojej firmy będziesz Ty, to musisz liczyć się z tym, że stosowanie się do narzuconych standardów jest obowiązkiem
• opłaty i wydatki, które przede wszystkim zaczynają się od konieczności uiszczenia wstępnej opłaty franczyzowej. Po rozpoczęciu działalności obowiązkiem franczyzobiorcy jest regulowanie bieżących opłat oraz opłacanie funduszu marketingowego
• działanie pod cudzą marką - prowadzenie działalności pod marką innego przedsiębiorcy ma swoje zalety, ale ma też i wady. Przede wszystkim nie pozwala na stworzenie i wypromowanie własnej marki, która mogłaby później uzyskać sukces i renomę na rynku
• określony czas trwania umowy - umowa franczyzowa zawierana jest zazwyczaj na określony czas, po którego upływie istnieje ryzyko, że nie zostanie ona przedłużona, a taka sytuacja będzie oznaczała konieczność zakończenia działalności
• narzucone standardy - sprawdzone już metody prowadzenia działalności w pewnym stopniu są kluczem do sukcesu, jednak franczyzodawca może chcieć wprowadzać nowe metody, które niekoniecznie będą korzystne dla jego franczyzobiorców

Przeczytaj również poradnik: Franczyza krok po kroku, czyli gotowy pomysł na własny biznes
1. Franczyza - co to jest, jakie są jej rodzaje i jak działa?
2. Zalety i wady prowadzenia firmy w formie franczyzy
3. Pakiet franczyzowy, czyli co daje franczyza
4. Jak znaleźć i wybrać odpowiednią dla siebie franczyzę
5. Ile kosztuje uruchomienie franczyzy
6. Umowa franczyzowa - jak wygląda i co powinna zawierać

Podsumowanie

Franchising jest dobrym pomysłem na biznes dla osób, które dopiero chcą spróbować swoich sił na konkurencyjnym rynku z własną działalnością gospodarczą, ponieważ nie wymaga to wniesienia wysokiego kapitału. Dla początkujących przedsiębiorców liczyć się będzie też to, ze prowadzenie takiego biznesu nie wymaga doświadczenia i znajomości branży. Jeżeli jednak jesteś osobą, która lub wyzwania i samodzielność, a także ma doświadczenie w zarządzaniu firmą i zna branżę, w jakiej chce działać, to warto jednak rozważyć samodzielną działalność.

Gotowe biznesplany

Planujesz założyć firmę?
Kup przykładowy biznesplan!

Cena już od: 29 zł

Zobacz listę biznesplanów  ›

lub

Zleć napisanie wniosku do  Urzędu Pracy  ›

Zobacz także artykuły podobne:

Jak założyć firmę dwuosobową?

Jak napisać plan marketingowy?

Jakie najczęstsze błędy popełniają młodzi przedsiębiorcy?

O czym warto pamiętać zakładając własną firmę