Wybierz formę prawną działalności gospodarczej

Jednoosobowa działalność gospodarcza

Jednoosobowa działalność gospodarcza to działalność, która ma najprostszą, najszybszą i jednocześnie bezpłatną forma rejestracji - możesz dokonać jej w ciągu jednego dnia. Wystarczy wypełnić wniosek zgłoszeniowy Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine. Za pośrednictwem tego formularza zgłoszeniowego zgłosisz utworzenie Twojej firmy do Urzędu Skarbowego, ZUS lub KRUS oraz do Głównego Urzędu Statystycznego.

Zadbaj o swoją wiarygodność i dowiedz się, jak sprawdzić wiarygodność innych w artykule: Jak sprawdzić wiarygodność partnerów biznesowych w Polsce i w UE?

Jednoosobowa działalność gospodarcza to rozwiązanie przeznaczone na początek dla małego przedsiębiorstwa z jednym właścicielem.

Pamiętaj, że po założeniu własnej firmy wszystkie obowiązki będą spoczywać na Tobie, a ich niedopełnienie mogą się wiązać np. z karami finansowymi.

Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowane są zazwyczaj na zasadach ogólnych według skali podatkowej (17% i 32%) lub rozliczają się w oparciu o podatek podatkiem liniowy - 19% (stan na 2020 r.). Rzadziej stosowany jest ryczałt ewidencjonowany, karta podatkowa lub podatek tonażowy.

• nie potrzebujesz kapitału zakładowego
• nie musisz prowadzić pełnej księgowości, możesz prowadzić księgowość uproszczoną, o ile obroty nie przekraczają równowartości 1 200 000 euro
• masz większą możliwość korzystania z ulg i dotacji; nowy przedsiębiorca może np. opłacać składki ZUS w niższej, preferencyjnej stawce przez pierwsze 24 miesiące prowadzenia firmy
• masz duże szanse na otrzymanie dotacji unijnych oraz dofinansowania z urzędu pracy

• odpowiadasz osobiście za wszystkie długi firmy całym swoim majątkiem, odpowiedzialność rozciąga się również na współmałżonka - z wyłączeniem jego majątku odrębnego;
• jednoosobowa działalność gospodarcza jest zarejestrowana na konkretną osobą - nie podlega dziedziczeniu ani nie można jej sprzedać.

Warto, abyś zapoznał się również z artykułem:
Kiedy warto, a kiedy nie warto założyć jednoosobową działalność gospodarczą?

Możesz wykorzystać tę formę prawną firmy jako pierwszy rozdział w swojej przygodzie z biznesem, aby po jakimś czasie zmienić formę działalności na bardziej zaawansowaną.

Podsumowując - jednoosobowa działalność gospodarcza opłaca się szczególnie tym osobom, które funkcjonują w branżach niepodlegających wysokiemu ryzyku finansowemu. Na tle innych form prowadzenia działalności jest ona prosta w utworzeniu i stosunkowo tania w utrzymaniu. Jeśli jednak chcesz prowadzić przedsiębiorstwo ze wspólnikiem bądź planujesz zaangażować się w dziedzinę obarczoną dużym prawdopodobieństwem start finansowych, powinieneś wybrać inną formę prawną przedsiębiorstwa, spośród niżej opisanych.

Jeżeli nie masz jeszcze określonego pomysłu na biznes to przeczytaj poradnik:
Jak znaleźć pomysł na biznes i atrakcyjną niszę rynkową?

Jeśli chcesz założyć jednoosobową działalność gospodarczą przeczytaj również artykuły:
- Skąd wziąć pieniądze na założenie firmy?
- Dotacje z Urzędu Pracy na założenie firmy i rozpoczęcie działalności gospodarczej
- Dotacje z UE na otwarcie firmy i rozpoczęcie działalności gospodarczej
- Czy jest możliwe prowadzenie firmy bez jej rejestracji?
- Własna firma czy etat (umowa o pracę) - co bardziej się opłaca?

Spółka cywilna

Spółka cywilna to rodzaj spółki, który wśród początkujących przedsiębiorców, którzy dopiero zakładają działalność gospodarczą, cieszy się największą popularnością. Powstaje na podstawie pisemnej umowy, która zawierają miedzy sobą wspólnicy (musi być ich minimum dwóch).

Rozpoczęcie takiej działalności gospodarczej musisz zarejestrować w Urzędzie Gminy lub miasta wypełniając formularz CEIDG-1. Obowiązek ten ma każdy ze wspólników.

• wszyscy wspólnicy odpowiadają solidarnie i bez ograniczeń za zobowiązania spółki, to znaczy, że długi spłacają z majątku łącznego, wypracowanego przez spółkę, a gdy ten się wyczerpie, z własnych środków, wspólnie dzielą zyski i ponoszą straty;
• niskie koszty rejestracji spółki;
• brak wymogu minimalnego kapitału założycielskiego;
• wspólnicy spółki cywilnej wnoszą wkład w dowolnej postaci np. środki pieniężne, wiedza, usługi;
• odpowiedzialność ponoszą wszyscy wspólnicy;
• spółka powoływana jest na mocy umowy między wspólnikami, nie musi być to umowa podpisywana w obecności notariusza.

• brak osobowości prawnej spółki cywilnej, co oznacza, że wszystkie umowy związane z prowadzeniem takiej spółki są zawierane przez wszystkich wspólników w ich własnym imieniu, nie w imieniu spółki;
• spółka cywilna nie posiada nazwy, rozumianej jako nazwy danego przedsiębiorstwa – musi być oznaczana nazwiskami wspólników, z dopiskiem spółka cywilna (lub s.c.), może zawierać także wskazanie na przedmiot działalności, miejsce jej prowadzenia lub inne drobne elementy;
• mogą pojawić się problem z rozstrzyganiem wewnętrznych konfliktów, gdyż nie ma szczegółowych regulacji prawnych dotyczących tej formy działalności;
• osobista odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki;
• spółka posiada firmowy numer NIP oraz numer REGON, ale nie jest przedsiębiorstwem, przedsiębiorcami są wspólnicy, którzy rozliczają podatek dochodowy.

• pojawią się wymienione w umowie okoliczności powodujące jej rozwiązanie,
• zostanie ogłoszona upadłość spółki,
• wspólnicy zakończą działalność jednogłośną uchwałą,
• nastąpi śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości,
• wspólnik lub wierzyciel wspólnika wypowiedzą umowę spółki,
• sąd wyda prawomocne orzeczenie o rozwiązaniu spółki (każdy ze wspólników ma prawo z ważnych powodów zażądać rozwiązania spółki poprzez decyzję sądową).

Spółka cywilna została uformowana prawnie po to, by stworzyć możliwość maksymalizacji kapitału (więcej osób = większy wkład), a co za tym idzie, zwiększania zysków. Małe koszty założenia i utrzymania sprawiają, że ten rodzaj spółki jest liderem wśród wybieranych form przy zakładaniu działalności gospodarczej.

Więcej o spółce cywilnej dowiesz się z artykułu:
- Spółka cywilna, czyli jak krok po kroku założyć spółkę s.c.

Spółki prawa handlowego

Spółki prawa handlowego można podzielić na dwie główne kategorie: spółki osobowe i spółki kapitałowe. Ich przykłady znajdziesz poniżej.

Warto wiedzieć, że spółka osobowa to spółka prawa handlowego, która we własnym imieniu może nabywać własność nieruchomości, prawa rzeczowe i inne prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Ma prawo też prowadzić działalność gospodarczą pod własną firmą. Natomiast nie ma osobowości prawnej. Odpowiedzialność za długi spółki osobowej ponoszą solidarnie wspólnicy, bez ograniczeń, całym swoim majątkiem, jeśli egzekucja z majątku spółki jest bezskuteczna.

Z kolei spółka kapitałowa to spółka prawa handlowego, która ma kapitał zakładowy, osobowość prawną i własny majątek odrębny od majątku osobistego wspólników bądź akcjonariuszy. Za swoje zobowiązania spółka ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem. Natomiast jej wspólnicy określani są mianem udziałowców (w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością) lub akcjonariuszy (w spółce akcyjnej). Wspólnicy nie odpowiadają za jej zobowiązania. Spółka osobowa różni się zatem od spółki kapitałowej sposobem odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki.

Jedną z podstawowych różnic tego rodzaju spółki jest także forma opodatkowania. W spółkach osobowych, jako, że nie one są podatnikami, tylko wspólnicy, jest możliwość wybrania podatku liniowego 19% (stan na 2020 r.). Dla spółek kapitałowych scenariusz jest mniej optymistyczny, dochód takiej spółki po pierwsze podlega opodatkowaniu 19% (stan na 2020 r.) podatkiem dochodowym od osób prawnych CIT, następnie zysk, który według wcześniej ustalonych wartości należy się wspólnikom, również jest opodatkowany stawką 19% (stan na 2020 r.). Biorąc to pod uwagę, to rzeczywiste opodatkowanie spółki kapitałowej wynosi: 19% (PIT) + 19% (CIT).

Spółka jawna

• to rodzaj spółki osobowej;
• tworzy ją niewielka liczba wspólników, którzy darzą się wzajemnym zaufaniem i wnoszą do spółki własny kapitał;
• jej działanie regulują przepisy Kodeksu spółek handlowych;
• wymaga ujawnienia w nazwie firmy chociaż jednego nazwiska współwłaściciela spółki oraz oznaczenie formy prawnej przez dodanie określenia spółka jawna lub sp.j.;
• spółka jawna nie jest podatnikiem, podatnikami są wyłącznie poszczególni wspólnicy spółki jawnej odprowadzający podatek dochodowy od osób fizycznych (proporcjonalny do przychodów lub podatek liniowy);
• może rozliczać się wg książki przychodów i rozchodów, ryczałtu ewidencjonowanego, karty podatkowej lub prowadzić pełną księgowość;
• umowa spółki jawnej musi być zawarta w formie pisemnej pod rygorem jej nieważności;
• konieczna jest jej rejestracja w Krajowym Rejestrze Sadowym. Koszt rejestracji w KRS wynosi 600 zł (500 zł opłata sądowa + 100 zł ogłoszenie w MSiG).

Spółka partnerska

• jak w przypadku spółki jawnej, jest to rodzaj spółki osobowej;
• mogą ją zawiązać minimum 2 osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnego zawodu (lekarze, adwokaci, architekci, pielęgniarki, rzecznicy patentowi, rzeczoznawcy majątkowi, tłumacze itp.);
• niemożliwe jest tworzenie spółek partnerskich w innym celu niż wykonywanie wolnego zawodu;
• jej działanie reguluje Kodeks spółek handlowych;
• konieczna jest jej rejestracja w Krajowym Rejestrze Sadowym; Koszt rejestracji w KRS wynosi 600 zł (500 zł opłata sądowa + 100 zł ogłoszenie w MSiG);
• nazwa spółki partnerskiej musi zawierać przynajmniej jedno nazwisko wspólnika z dopiskiem „ i partner”, lub „i partnerzy” albo „spółka partnerska” i określenie wolnego zawodu wykonywanego w ramach spółki;
• wspólnik w spółce partnerskiej co do zasady ponosi odpowiedzialność tylko za zobowiązania wynikające z wykonywania wolnego zawodu, które są konsekwencją błędów lub zaniedbań swoich lub bezpośrednio podległych mu pracowników, natomiast za zobowiązania spółki niewynikające z wykonywania wolnego zawodu partnerzy odpowiadają tak, jak wspólnicy w spółce jawnej - bez ograniczenia całym swoim majątkiem, solidarnie z pozostałymi wspólnikami, o ile egzekucja z majątku spółki jest nieskuteczna.

Spółka komandytowa

• jest to spółka osobowa;
• korzystna forma współdziałania jednostek o zróżnicowanym kapitale, która umożliwia wspólnikom dogodne kształtowanie odpowiedzialności za zobowiązania spółki oraz za prowadzenie jej spraw;
• reguluje ją Kodeks spółek handlowych;
• składa się z dwóch rodzajów wspólników – komandytariuszy (ponoszących ograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki) i komplementariuszy (odpowiadających solidarnie i bez ograniczeń majątkiem własnym za zobowiązania spółki, o ile egzekucja z majątku spółki okazała się nieskuteczna), którzy zarazem reprezentują spółkę, zawierając umowy w jej imieniu;
• w tej formie prawnej spółki obowiązkowe jest prowadzenie pełnej księgowości;
• jej rejestracja w Krajowym Rejestrze Sadowym możliwa jest jedynie po uprzednim sporządzeniu umowy spółki w formie aktu notarialnego, a nazwa firmy komandytowej powinna zawierać imię i nazwisko jednego z komplementariuszy z dopiskiem „spółka komandytowa” lub „sp. k.”, jeśli komplementariuszem jest osoba prawna, w nazwie spółki należy zawrzeć całą nazwę tej osoby prawnej, wraz z określeniem jej formy organizacyjnej (czyli rodzaju tej spółki), nazwisko wspólnika będącego komandytariuszem nie może być zawarte w nazwie spółki;
• do podstawowych kosztów założenia spółki komandytowej należy zaliczyć opłatę sądową i opłatę za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (łącznie 600 zł), opłaty notarialne oraz podatek od czynności cywilnoprawnych (uzależnione od wartości wkładów wspólników); jeżeli będziemy korzystać przy zakładaniu spółki komandytowej z pomocy prawnika konieczne będzie uwzględnienie również jego wynagrodzenia.

Spółka komandytowo-akcyjna

• jest to spółka osobowa;
• ta forma prawna spółki łączy w sobie cechy spółki komandytowej i spółki akcyjnej, przez co jest wyjątkowo atrakcyjną formą organizacyjną;
• spółka komandytowo-akcyjna powstaje poprzez sporządzenie jej statutu w formie aktu notarialnego, a następnie wpisanie jej do KRS;
• składa się z dwóch rodzajów wspólników – komplementariuszy (którzy za zobowiązania spółki odpowiadają bez ograniczeń własnym majątkiem, solidarnie, o ile egzekucja z majątku spółki jest bezskuteczna), którzy reprezentują spółkę na zewnątrz prowadząc jej sprawy oraz akcjonariuszy (którzy nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki);
• firma (nazwa) spółki jest tworzona przez wymienienie nazwiska komplementariusza i dodanie określenia „spółka komandytowo-akcyjna” lub „S.K.A.” jeśli komplementariuszem jest osoba prawna, w nazwie umieszcza się pełną nazwę spółki będącej tym wspólnikiem, nazwisko akcjonariusza nie może być umieszczone w firmie spółki;
• minimalna wysokość kapitału zakładowego to 50 000 zł;
• funkcjonują w niej walne zgromadzenie i rada nadzorcza, której powołanie jest obowiązkowe jeśli liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób;
• spółka komandytowo-akcyjna może emitować akcje, uzyskując w ten sposób dodatkowy kapitał;
• obowiązkowe jest prowadzić pełną księgowość;
• nie posiada osobowości prawnej, nabywanie praw i zaciąganie zobowiązań zachodzi na takich zasadach jak w innych spółkach osobowych.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

• ten rodzaj spółki jest najpopularniejszą spółką kapitałową, którą może utworzyć jedna lub kilka osób;
• reguluje ją Kodeks spółek handlowych;
• ma osobowość prawną;
• za zobowiązania finansowe spółki nie odpowiadają jej wspólnicy prywatnym majątkiem;
• poprzez spisanie umowy spółki w formie aktu notarialnego zawiązuje się spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, która w chwili wpisu do KRS przekształca się w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością;
• kapitał zakładowy spółki w momencie założenia wynosi minimum 5 000 zł;
• nazwa spółki może być dowolna, powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” (dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu sp. z o.o.);
• obowiązkowe jest prowadzić pełną księgowość;
• spółkę reprezentuje zarząd lub pełnomocnik powołany jednomyślnie przez wspólników;
• możliwe jest powołanie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która jest alternatywną formą dla jednoosobowej działalności gospodarczej, szczególnie wskazaną, jeśli ta działalność prowadzona jest w dużej skali;
• z racji dużego obciążenia prawnego i finansowego, przeznaczona jest głównie dla dużych i średnich przedsiębiorstw;

Więcej na temat tego rodzaju spółki znajdziesz w artykułach:
- Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.)
- Kiedy warto, a kiedy nie warto zakładać spółki z o.o.?

Spółka akcyjna

• jest to spółka kapitałowa;
• najbardziej złożona forma spółki handlowej przeznaczona jest głównie dla dużych firm i wielkich korporacji;
• może ją zawiązać jedna lub kilka osób, do funkcjonowania spółki akcyjnej niezbędne są organy: zarząd spółki, walne zgromadzenie i rada nadzorcza;
• w chwili objęcia akcji przez akcjonariuszy powstaje spółka akcyjna w organizacji, która nabywa osobowość prawną poprzez wpis do KRS;
• przy tej formie prawnej firmy nazwa spółki może być dowolna, powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka akcyjna” (dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu S.A.);
• spółka akcyjna wymaga zaangażowania dużego kapitału- powinien on wynosić co najmniej 100 000 złotych;
• kapitał można pozyskiwać na giełdzie papierów wartościowych oraz poprzez emisję obligacji;
• do największych zalet zalicza się fakt, że współakcjonariusze nie odpowiadają własnym majątkiem za zobowiązania spółki;
• ze względu na znaczny stopień skomplikowania prawno-podatkowego i konieczność stałego korzystania z usług radców prawnych, prawników i wyspecjalizowanych księgowych prowadzenie takiej spółki jest dość kosztowne.

Niezależnie od wyboru formy prawnej, przy zakładaniu działalności zawsze konieczne jest określenie kodu PKD. Dowiedz się więcej o klasyfikacji działalności gospodarczej PKD.

Jeśli chcesz założyć działalność gospodarczą przeczytaj również artykuły:
- Kto, kiedy i gdzie może założyć firmę oraz ile kosztuje i trwa założenie firmy?
- Zalety i wady różnych form działalności gospodarczej
- Ponowne otwarcie działalności gospodarczej
- Jakie rodzaje działalności gospodarczej wymagają koncesji?
- Założenie i prowadzenie firmy przez cudzoziemca w Polsce

Gotowe biznesplany

Planujesz założyć firmę?
Kup przykładowy biznesplan!

Cena już od: 29 zł

Zobacz listę biznesplanów  ›

lub

Zleć napisanie wniosku do  Urzędu Pracy  ›

Zobacz także artykuły podobne:

Franczyzobiorca

Jak dobrze zorganizować miejsce pracy w domu lub biurze

Co to jest 5 sił Portera?

Jak napisać plan marketingowy?